KANDINSKY & SYNESTHESIE

In het Haags Gemeente Museum is nu een overzichtstentoonstelling van de expressionistische 'Der Blaue Reiter' stroming, opgericht in 1911. Wassily Kandinsky (1866-1944) richtte deze stroming samen met kunstenaar Franz Marc op. De kunstenaars van Der Blaue Reiter werkten vanuit hun gevoel, gebruikten veelal felle kleuren. Dit kan heftige emoties oproepen. Destijds (begin vorige eeuw – mind you!) gaf dat veel onrust onder zowel publiek als kunstcritici en medekunstenaars.
Kandinsky heeft een belangrijke voortrekkersrol gespeeld. Hij maakte explosieve composities, waarbij hij zich liet inspireren door experimentele muziek en primitieve volkskunst. Hij had een geheel eigen stijl. Hij benadrukte een gevoelsrelatie tussen muziek en vorm – een belangrijk uitgangspunt van zijn werk.

Kandinsky benoemde dat als hij muziek hoorde, er naast de klank, in zijn hoofd ook beelden van vormen en kleuren opkwamen. Dat fenomeen noem je 'synesthesie' (of 'synaesthesie'). 'Synesthesie' komt van het Griekse σύν (syn = samen), αἴσθησις (aisthēsis = gevoel). Het is een neurologisch beeld waarbij stimulatie van een reële prikkel vervormd wordt waargenomen. Op zo’n wijze dat de waarneming niet direct met de prikkel zelf te maken heeft. Op zich heeft iedereen dat wel, maar sommige mensen hebben het heel sterk. Synesthesie kan 'aangeboren' zijn en bij iemand passen. Het kan ook optreden na beschadegingen van het brein, bij een infarct, of bij temporaal kwab epilepsie. Ook drugs kunnen tijdelijk synesthesie veroorzaken.

Kandinsky vatte die beelden op zijn doeken. Dit leidde uiteindelijk tot wat algemeen beschouwd wordt als het eerste abstracte schilderij ter wereld. In 1922 werd Kandinsky professor aan het Bauhaus, een opleiding voor beeldende kunstenaars, ambachtslieden en architecten. Het Haags Gemeente Museum besteedt ook aandacht aan de levensloop van de kunstenaars van Der Blaue Reiter en hun onderlinge relaties. Collega’s Macke en Marc zijn in de Eerste Wereld Oorlog gesneuveld. Er worden diverse activiteiten georganiseerd bij deze tentoonstelling. Klik hier voor meer informatie.

Ook in Museum Boijmans v Beuningen (R'dam) tref je deze groepering.

Later meer over het boeiende fenomeen van synesthesie!
Eerder over Picasso hier in CC.
Of over bijv Lucian Feud hier in CC.
Of Salvatore Dali op Dr Shock: Did Salvador Dali suffer from mental illness?

Lees ook Dr Shock in het Centre Pompidou.
.
Feb '10.
.