DEPRESSIE & HART - BEHANDELEN!

Het lijkt zo logisch, maar wordt nu aangetoond: extra aandacht voor depressieve symptomen na een hartinfarct doet de patiënt goed. Op tweeërlei wijzen - en wellicht meer, maar we gaan nu voor evidence-based data.
.
237 patiënten die waren opgenomen met een acuut coronair syndroom waren opgenomen werden onderzocht. Onder een coronair syndroom verstaan we een hartinfarct of instabiele angina pectorisklachten. Van de 237 hadden er 157 depressieve symptomen. De patiënten werden verdeeld in 3 groepen. Van de depressieve groep kregen er 80 'extra zorg'. Ze konden zelf kiezen tussen antidepressiva of probleemoplossende therapie. De overige 77 patiënten kregen ‘gewone zorg’. Tevens werden de 80 niet-depressieve patiënten gevolgd. In de depressieve groep met 'extra zorg' was de tevredenheid over de zorg 54%. In de groep met ‘gewone behandeling’ 19%.
.
De depressieve symptomen werden gemonitored met de Beck Depression Inventory Schale. De depressieve symptomen daalden sterker in de 'extra zorg' groep. Dat kan je je voorstellen: deze groep kreeg adequate anti-depressieve behandeling. Daar gelooft Confabula in - anders was zij werkloos.
.
Maar vervolgens iets wat van belang is. En weer zo’n mooi voorbeeld van verwevenheid van somatiek en psychiatrie: bij vergelijking vd 2 groepen depressieve patiënten, bleek dat in de groep met 'extra zorg', in de follow-up minder ernstige cardiale gebeurtenissen optraden dan in de ‘normaal behandelde groep’.
.
En nog opmerkelijker: de 'extra zorg' groep bleek ook minder cardiale recidief problemen te hebben vergeleken met de niet-depressieve controlegroep! Percentages van recidieven van 4, 13 en 6% respectievelijk!
Dat is een interessant fenomeen.
Wat was er aan de hand met de controlegroep? Op ieder mens moet een cardiale gebeurtenis psychische invloed hebben. Kan me voorstellen dat de patiënten die nu, door hun depressie in de 'extra zorg groep' zaten, ook ondersteuning kregen om hun cardiac event te verwerken. Zowel focus op de depressie als op de schrik en nieuwe zorgen van 'leven-na-cardiac-event'. Want het wordt natuurlijk nooit meer 'normaal'. Bij de controlegroep was hier niet specifiek aandacht voor. Schiet de nazorg voor cardiale patiënten misschien tekort? Of positiever gesteld - kan het beter? Wat zou het effect zijn van de 'extra zorg' op de controle-patiënten? Ligt hier een kans?
.
Het onderzoek kent hiaten: zo waren patiënten met alcoholgebruik of bipolaire stoornissen uitgesloten. En waren er 22 van de 80 die de 6 maanden follow-up niet completeerden (Arch Intern Med '10;170(7):600-8).
.
Desalnietemin wel interessante bevindingen, die vast voer geven voor vervolgonderzoek.
.
Eerder bijv hier bijv in CC:
depressie & CVA
QT-tijd & antipsychotica
PTSS & hart
Acute stressstoornis & hart
Eenzaamheid & hart
.
Juni '10

KANDISKY ETC ETC ETC in HGM

We hadden het recent over de grote overzichtstentoonstelling van de kunstgroep Der Blaue Reiter in het Haags Gemeente Museum. Hij is verlengd t/m 13 juni. Gaan. en tip: ga vroeg.

.

Eén van de hoogtepunten daar is een aantal grote werken van Kandinsky.

Over Kandinsky hadden we het eerder. Interessant is dat bij hem sprake zou zijn geweest van ‘synesthesie’. Kandinsky benoemde dat als hij muziek hoorde, er naast de klank, in zijn hoofd ook beelden van vormen en kleuren opkwamen. Dat noem je 'synesthesie'. Kijk maar eerder naar het verhaal hier in CC. Dit is een neurologisch beeld waarbij stimulatie van een reële prikkel vervormd, als een andere zintuiglijke waarneming, wordt waargenomen. Dus op zo’n wijze dat de waarneming niet direct met de prikkel zelf te maken heeft. De beelden die Kandinsky ‘zag’ obv wat hij hoorde, vatte hij op zijn doeken. Dit leidde uiteindelijk tot wat algemeen beschouwd wordt als het eerste abstracte schilderij ter wereld.

.

Bij de tentoonstelling zelf kwam het fenomeen synethesie niet naar voren. Daar werd wel gezegd dat “...Kandinsky zich ervan bewust werd dat een schilderij niet persé iets hoeft voor te stellen, niet persé een werkelijkheid hoeft te verbeelden om een emotie uit te drukken.” - “Bovendien wilde hij directe ervaring - emotie, die typerend is voor muziek, in schilderkunst realiseren. Mondriaan wordt beschouwd als de grondlegger vd analytische of geometrische abstractie. Kandinsky vd lyrischeabstractie of abstract expresionisme...”
.

Er zijn ook werken van andere bekende schilders, als Franz Marc en Gabriele Münter. Confabula voelde zich aangetrokken tot de werken van Alexej von Jawlensky. Portretten van mensen, priemende blikken, alleen de noodzakelijke lijnen in stevige kleuren.

.

Er zijn nu nog een aantal tentoonstellingen in het HGM. Onderandere van tupperware plastic, grappige herinneringe als je die ziet. En een grote expositie over Haute Couture. Met een scala aan designers kleding, van een eeuw geleden tot recent. In soms kunstzinnige opstellingen. Bijzonder als je bedenkt dat vele stukken echt door iemand gedragen zijn. Confabula had graag de persoonlijke verhalen achter de jurk willen weten! Wie droeg het en bij welke gelegenheid? Hoe voelde ze zich? Het zijn meerderheid feestjurken - er moeten mooie verhalen aan kleven. Nu konden we slechts fantaseren - wat ook leuk is.
.

Opmerkelijk vond Confabula de leegte die zij aantrof in de ruimte waar de glaskunst staat. Wat een prachtig spectakel. Het betreft een grote verzameling van abstract-geometrisch optische glaskunst. De werken zijn afkomstig uit voormalig Tsjecho-Slowakije. Ze zijn gemaakt van 'optisch glas' - dat bekend staat om zijn optische kwaliteiten. Ze staan vrij, in een ruimte met prachtig (dag) licht. Je kunt er - voordeel nu er niemand was ook - vrij omheen lopen en lang bij blijven staan. Het zijn minimalistische, kleurrijke objecten. Door de werking van licht en de verandering van gezichtspunt levert één object vele verschillende verschijningsvormen op! Dat is prachtig. Ze spelen met licht, kleur en vorm. Ze weerspiegelen en vervormen. Elk object herbergt verrassingen! De tentoonstelling is een eerbetoon aan de in 2009 overleden Sam Jonker (1930) die samen met Valentine Zaremba in dertig jaar een grote collectie Tsjechisch glas opbouwde. Hun verzameling telt ruim 100 objecten. De Stichting Modern Glas heeft deze unieke collectie in langdurig bruikleen van het HGM gegegeven.

.

Het Haags Gemeentemuseum is zowiezo 1 van C's favorites. De architectuur van het gebouw alleen al - je kunt er uren naar kijken. De vaste collectie is ook prachtig. En nu werd het nog versterkt doordat er bijna niemand was. Een bizar contrast met de rij die zich op een gegevEN moment voor Der Blaue Reiter had verzameld. Maar toen was Confabula reeds gevlogen!
.

Eerder ook in CC bijv ‘Verlangen in Jugendstil’ , ‘Schaduwen vh Primair Procesdenken’ en en ‘Burn it?! ' en 'Luria & synesthesie'.

.

Juni '10

SLAPEN = POWER!

Met dit bericht is Confabula heel content. Want gedwongen door de wetenschap heeft zij de afgelopen tijd ook andere geluiden laten horen. Bewegen = gezond, we weten het - kijk maar hier in CC. En dat rust ook mag, is gelukkig ook bewezen. Rust - mits goed gefocussed: Meditatie! Daarover hadden we het hier in CC ook al vaker . Mindful leven. Dat komt heerlijk op Confabula's terrein.

.
Maar er is nog meer verleidelijks: denk aan lekker liggen in een meditatief powernapje. En… ja, gelukkig, we kunnen ons evidence based neervlijen.
Confabula mag het nu zelfs haar medisch student aanraden!

.

De University of California legt uit dat hoe meer uren we achtereen wakker zijn, hoe trager en lakser ons brein wordt. En dat willen we niet! Let op: 1 nacht doorstuderen, zo maten ze, verlaagde de capaciteit tot het onthouden van nieuwe info met 40%!

.

En wat dan als je een extra slaapje neemt? Ze verdeelden 39 studenten (±21 jr) in 2 groepen. Ze kregen een studieopdracht. Studeren vergt actie van hét belangrijke geheugenonderdeel in ons brein, de hippocampus. Denk bijvoorbeeld aan het uit je hoofd leren van 100 gezichten met bijbehorende namen! Als info langer wordt bewaard, komt mogelijk ook de prefrontale cortex in beeld.
.

Beide student-groepen presteerden 's morgens qua studieresultaat op gelijk niveau. De ene groep mocht rond 14.00 uur een slaapje doen van ± 90 minuten. De andere groep bleef lekker wakker. Rond ± 18.00 uur kregen ze opnieuw een studieopdracht.

.

De wakkere groep bleek significant minder goed de info tot zich te nemen dan de slaapgroep. Sterker nog… de slaapgroep presteerde zelfs 10% beter dan 's morgens bij hun 1e studieopdracht!
Hoe langer hun stage 2 non-REM sleep, (= het 'niet droomgedeelte'), hoe beter hun prestatie.
"Sleep not only rights the wrong of prolonged wakefulness but, at a neurocognitive level, it moves you beyond where you were before you took a nap".
Hun hypothese is dat slaap het korte termijngeheugen verbetert en in de hippocampus ruimte creeërt voor opslaan van nieuwe info. (Feb, Ann meeting of the Am Ass of the Adv of Science, San Diego.)
.
Ze formuleren het mooi: "... It's as though the e-mail inbox in your hippocampus is full and, until you sleep and clear out those fact e-mails, you're not going to receive any more mail. It's just going to bounce until you sleep and move it into another folder" en " ... The nap before learning may help clear out the hippocampus and send the data on to the prefrontal cortex, allowing new information to soak in"

.

En de ultieme Confabuliaanse quote: …. "Sleep is sophisticated. It acts locally to give us what we need."
Hier kunnen we wat mee. "... Sleep is sooo sophisticated...". Wat een fijn onderzoeksresultaat. We houden onze meditatieve powernap in ere.
.
• Wil je …. Morgen de hele nacht slapen… of valt dat wel mee?
• Ja – die powernap bleek al vaker gezond in CC.

• Eerder hier over Braziliaanse studententoestanden
  Eerder hier over angst & slaap en over slaap & de amygdala (en fMRI’s!)
  Mogelijk niet van nut: spelletjes voor je cognitie.
  En niet vergeten: langzaam aan - doch...

.

Mei '10

BIPOLAIRE STOORNIS & LITHIUM

In 2008 kwam de NVvP met de nieuwe richtlijn voor de behandling van bipolaire stoornissen stoornissen (otw manisch-depressiviteit; zie bijvoobeeld hier eerder in CC).
.
De richtlijn kan je hier downloaden.
Bij een acute manie weeg je daarin de ernst af. Indien de manie "niet heel ernstig" is, is de 1e keuze het starten van lithium, natriumvalpoaat of een antipsychoticum. Als de manie ernstig is, is een antipsychoticum, evt met lithium of valproaat erbij de 1e keuze.
.
Als de 1e stap geen effect heeft, kan je van medicament wisselen. Of je kunt bijv lithium en valoproaat of lithium en een antipsychoticum combineren. Als daarna een onderhoudsbehandling geïndiceerd is, is lithium de 1e keuze. Op de 2e plaats oa valproaat of olanzapine, een antipsychoticum.
.
Een grote studie naar bipolaire is de BALANCE study, in de UK. Nu een publicatie in The Lancet. De onderzoekers randomiseerden 330 patienten van 16 jaar en ouder met een bipolaire stoornis. Ze kregen ofwel lithium, ofwel natriumvalproaat; ofwel lithium èn natriumvalproaat. Ze werden gedurende maar liefst 24 maanden gevolgd. Gedurende de 24 maanden follow-up werd gekeken naar het onstaan van depressieve, danwel manische symptomen. 54% vd mensen in de combinatiegroep kreeg een terugval; 59% in the lithium groep, en 69% in de valproaatgroep. Hieruit werd het relatieve risico berekend.
.
Diegenen die lithium kregen hadden 29% minder kans op een terugval vergeleken met valproaat. Diegenen die een de combitherapie kregen, hadden 41% minder kans op een terugval vergeleken met valproaat alleen. Patienten die combinatie therapie kregen, hadden 18% minder kans op een terugval vergeleken met lithium monotherapie. Echter, dit was statistisch niet significant.
.
Gezien dit laatste wordt uit dit onderzoek niet geconcludeerd dat combinatietherapie beter is dan lithium monotherapie. Valproaat monotherapie is echter wel significant minder effectief.
Het voordeel vd combinatietherapie gold vooral voor manische ontregeling. Het voordeel van lithium tov de valproaat therapie gold vooral voor depresieve ontregeling.
De 3 groepen verschilden niet qua kwaliteit van leven, global functioneren of zelf-beschadigend gedrag (Lancet '10 30 375(9712):385-95) .
.
De onderzoekers benadrukken dat het een ‘open label’ studie was, zowel voor patient als arts.
.
Maar gezien de weerstand die er in de UK over lithium is, zou je hieruit voortkomend kunnen verwachten dat lithium misschien hier negatief uit zou komen. In de USA bijvoorbeeld, is lithium de afgelopen jaren steeds minder voorgeschreven, met een halvering van het aantal voorschrijvingen tussen 1992 and 1996 en ook tussen 1996 and 1999. Daar tegenover verdrie-dubbelde het aantal voorschrijvingen voor valproaat. Hoe zit dat in NL? Weet Confabula niet.
.
We zitten ook Lancet-technisch dus goed met onze richtlijn. Lithium staat bij ons bekend als een goed medicijn. Echter wel met bekende bijwerkingen. Met name op de nieren en schildklier. Zorgvuldige begeleiding van de patient die lithium gebruikt door een psychiater is dan ook essentieel. Onze Lithium-Plus Werkgroep heeft hier duidelijke richtlijnen voor opgesteld.
.
Mei '10

DELIRIUM EN ACETYLCHOLINESTERASE- REMMER

Over het delirium hebben we het hier al vaak gehad. Het is een ziektebeeld waarbij psychiatrie en somatiek elkaar direct raken. Er is sprake van een lichamelijke ziekte of ontregeling welke psychiatrische symptomen veroorzaakt. Hallucinaties bijvoorbeeld. Over delirium zie ook hier eerder in CC! De 1e stap is uiteraard om de lichamelijke aandoening te behandelen. Daarnaast wil je de psychiatrische symptomen verhelpen. Want een delirium is ernstig beangstigend. Plus er is gebleken dat mensen met een delirium een verhoogd sterfte risico hebben. Eerste keuze is het antipsychoticum haloperidol. En daarnaast rust, regelmaat - kortom psychohygiëne (zie hier).
.
We weten dat ook medicijnen mensen delirant kunnen maken. Vaak is er dan sprake van meerdere factoren, bijvoorbeeld meerdere medicijnen, of een ziekte plus een medicijn. En wordt 1+1=3. Zie bijvoorbeeld hier in CC over bètablokkers.
.
Vaak gaat het om medicijnen met een anti-cholinerge bijwerking. Ze blokkeren de receptor voor acetylcholine. Hieruit zou je - eenvoudig gezegd- kunnen concluderen dat je acetylcholine ‘nodig hebt’ om helder te blijven denken. Afgelopen 4 jaar kwamen er acetylcholinesterase-remmers op de markt. Dat zijn medicijnen die het enzym acetylcholinesterase remmen. Dit enzym breekt normaliter acetylcholine af. Door het medicijn wordt dus de afbraak van acetylcholine in het brein tegengaan. Ze gebruikt bij mensen met de ziekte van Alzheimer. Daaraan gekoppeld kwamen er casuïstiek beschrijvingen van patiënten met een delirium wat niet opknapte met een antipsychoticum. Maar wel na start van een acetylcholinesterase remmer.
.
In navolging hiervan is er een groot dubbelblind onderzoek gestart naar acetylcholinesterase remmers. Door ziekenhuizen in Utrecht, R’dam, Alkmaar, Apeldoorn en Leeuwarden.
In totaal zijn 104 patiënten met een delirium geïncludeerd. Het ging om heel ernstig zieke mensen, die om verschillende redenen op een intensive care lagen. De ene helft kreeg een acetylcholinesterase remmer en de andere helft een placebo. Bij tussentijdse evaluatie zagen de onderzoekers dat het delirium niet sneller over ging bij de acetylcholinesterase remmer-groep vergeleken met de placebo-groep. Maar verontrustender was dat in de groep patiënten die een acetylcholinesterase remmer kregen, er 12 waren overleden. In de groep van patiënten die een placebo kregen, waren er 4 overleden. De oorzaak van overlijden was heel verschillend: er was geen directe link naar de acetylcholinesterase remmer te vinden. De studiegroep was nog klein en er viel niet uit te sluiten of het verschil in sterftecijfers op toeval berustte. Maar door de sterftecijfers heeft de meekijkende veiligheidscommissie begrijpelijkerwijs besloten het onderzoek te stoppen. De bevinding kan een ongelukkig ‘toeval’ zijn. Maar de onderzoekers willen geen risico.
.
Overigens is er uit eerder onderzoek naar acetylcholinesterase remmers bij Alzheimer patiënten geen verhoogd sterfte risico bij gebruik van het middel gebleken.
.
Voorlopig blijft de 1e keuze van symptomatische behandeling dus een antipsychoticum en psychohygiëne. Mogelijk kan je in individuele gevallen een acetylcholinesterase remmer overwegen. Maar dan moet je goed kunnen uitleggen waarom je tot dit ‘off label voorschrijven’ besluit.
.
De vraag blijft wat de rol is van de remmer bij die eerdere casuistiek-patienten bij wie het wel hielp. Het kan heel goed zijn dat we over een xx aantal jaar verschillende types van delieren onderscheiden. Waaronder het delirium tgv een 'tekort' aan acetylcholine in bepaalde hersengebieden. En dat juist bij die patienten de enzymremmer goed effect sorteert. Wordt vast vervolgd.
.
Mei '10

"... a LADY BLADIBLA..."

Bij een multidisciplinair overleg luchtte Confabula ooit haar hart: “… mannen blijven me verrassen…”. Dit gekoppeld aan ‘mannen & vrouwen... toch verschillend’. De uitspraak stuitte op mannelijk hoongelach en een duiding naar haar huwelijkse staat.

Vrouwen… blijken minder verrassend dan je denkt. Althans, als je de wereldwijde opvattingen over hen bekijkt. Ondanks culturele verschillen zijn we transglobally frappant vergelijkbaar... Blijkt uit onderzoek van Professor Mineke Schipper. Ze heeft heeft meer dan 15.000 spreekwoorden en gezegden uit meer dan 240 talen en uit meer dan 150 landen van door alle eeuwen heen verzameld. Confabula zou graag willen weten hoe ze dat heeft gedaan! Veel reizen en vooral veel mensen spreken - Wat interessant!
Het gaat dus om allemaal uitspraken waarin ideeën over vrouwen tot uitdrukking komen. Over het lichaam van de vrouw, haar uiterlijk, de levensfasen van kind tot grootmoeder. Over liefde, seks en ... koken. De spreekwoordencollectie geeft een kijkje op het denken over vrouwen en hun status in allerlei culturen.
.
Afgelopen week lanceerde de Universiteit Leiden een site waarop de collectie staat: Women in proverbs. Je kunt er zoeken op talen en landen, maar ook op trefwoorden. Het is niet allemaal “.. een vrouw bla bla..”.

Het is een diversiteit - varierend van ‘A life without love is like a year without summer’ - tot ‘Sauce makes the couscous, love makes the marriage’. Maar uiteraard draait het vooral om de vrouw. 'A woman's willpower will even pierce a rock'.

.

En, ladies: 'Women's violent shaking of the hips kills men'.

.

Confabula says: (Leidse) Ladies power!

.

Eerder hier bijv:

What women want... softies.

Why we love.

Een luisterend oor en Samen klagen ('The power of a woman is lots of words'..)

Dames - hou je in!

Mannen denken aan 1 ding?

Doe maar 'n cremetje.

Mannen & vrouwen.. verschillend? Of deze idemdito IV

Dames koffie?
.

Mei '10

PLAATJES & ACTIVATIE van je BREIN?

Een mooi voorbeeld van verwevenheid van somatiek en psychiatrie trof ik weer.

Onderzoekers van de University of British Colombia brengen een interessant bericht. Ze toonden aan 14 mensen gedurende 10 minuten dia’s van zieke mensen. Steeds gedurende 8 seconden een foto van iemand die niest, met huiduitslag, verwondingen etc. Ze vergeleken de groep met een controlegroep. Zij kregen foto’s te zien die bedreigend waren: mensen met vuurwapens bijvoorbeeld. Aan beide groepen vroegen ze hoe ze zich na het zien vd foto’s voelden. Bij beide groepen maten ze de concentratie interleukine-6 (IL-6) in het bloed. IL-6 wordt door leukocyten (witte bloedlichaampjes) afgescheiden als er een infectie speelt. Na het zien vd foto’s van zieke mensen bleek de concentratie IL-6 toegenomen met gemiddeld 24%. Na het zien vd bedreigende foto’s veranderde de concentratie met 7%, maar dat was niet significant. Deze groep voelde zich wel gestresseder dan de groep die zieke mensen zag. Opmerkelijk was dat de proefpersonen die aangaven meer te walgen vd foto’s, relatief minder immuunactivatie had dan de groep die meer ontspannen erbij bleef.

.

De onderzoekers hebben geen duidelijke verklaring voor het mechanisme achter de gemeten IL-6 verhoging. Wel benoemen ze dat de activatie van het immuunsysteem in een vroege fase van nut kan zijn: preventief om besmetting te voorkomen. Maar om naar aanleiding van ‘onbesmettelijke’ foto’s al aan te slaan is gewoonweg een stap te snel (Psychological Science; apr ’10). Zonde vd actie als het ware. .

Boeiend fenomeen.

.

Dat stress op zich het immuunsysteem activeert, is een bekend. Kijk maar eens terug in CC – we haden het hier vaker over het immuunsysteem en stress. Dat speelt ook een rol bij HIV. En over allergieen en angst. Bijvoorbeeld toen we het hier erover hadden wat er gebeurde met mensen met hooikoorts. Ze moesten stressvolle activiteiten doen als praten met ‘deskundigen’, een speech houden en moeilijke wiskunde sommen maken. Bij de mensen die zich hierbij angstig voelden, was sprake van een heviger allergische huidreactie. Zelfs de dag erna toen de rust al was wedergekeerd was deze huidreactie nog heviger. En over de mogelijke rol van het immuunsysteem bij depressies – zie ‘let’s get dirty’ en ‘ouder alleen & depressief’.
.
Maar goed, het interessante nu is dat alleen het plaatje al zoveel opwekt.
.

Plaatjes van spinnen wekken bij veel patienten met een spinnenfobie angst op. En dat zie je ook bij fMRI onderzoek in het brein: bij het zien vd spinnen-plaatjes blijkt de amygdala geactiveerd te worden. Zie hier.

Het zou misschien interessant zijn geweest als bij het onderzoek naar IL-6, ook een fMRI van het brein was gemaakt. Nu wordt gesproken over de angstbeleving vd proefpersoon. Een beeldvorming hierbij is dan wel interessant.

.

En - laten we eens the other way around kijken: het zien van aangename plaatjes. Ook die hebben effect. Patienten met ernstige brandwonden gaven minder pijn aan bij het zien van plaatjes van een mooi winterlandschap.
.

En wat lekkers - bij plaatjes van chocolade: bij fMRI onderzoek bleek dat chocoholics een activatie van delen van hun limbisch systeen kregen als ze zulke plaatjes van chocola zagen. (zie chocoholic advise).

Of chocolade donuts: na een periode van vasten, bleek het zien van plaatjes van schroevendraaiers geen reactie te geven. Echter plaatjes van chocolade donuts gaf een verhoogde activiteit in het limbisch systeem en bijv de posteriore pariëtale cortex - (zie 'kripsy cream donuts').
.
Confabula wil dus iets met die positieve plaatjes. Om daarmee het limbisch systeem te prikkelen!

Die moeten toch voor therapeutische doeleinden toepasbaar zijn!

Zij gaat hier eens naar kijken.

Wordt misschien wel vervolgd!

.

Mei '10

MARATHON MOTIVATIE?

Confabula doet er niet aan. Zoveel was nu wel duidelijk. Maar zij kent collegae die maar al te graag een marathonnetje pakken. Dat vindt zij indrukwekkend. Maar waarom willen ze dat? Uiteraard - rennen is gezond. Beweging houdt de cognitie scherp en de stemming goed. Dat las je hier eerder in CC.
.
Maar.. de marathon? Voor de cognitie? Of .. zijn er ook andere motivaties om te rennen...?
Open deur - Uiteraard.
Daarover nu een grappig berichtje vd Temple University, Philadelphia, USA; gebracht op de afgelopen conferentie van de British Psychological Society. Negenhonderdzes mensen die voor het eerst de marathon gingen lopen, vulden een vragenlijst in. De groep bestond uit 507 vrouwen en 399 mannen, tussen de 18 en 73 jaar. Gevraagd werd naar hun motivatie om deze marathon te lopen, plannen om er meer te gaan lopen en wie ze gemotiveerd had ertoe.
De meest genoemde redenen om te gaan rennen, waren het bereiken van een persoonlijk doel ( zoals ‘de race binnen een bepaalde tijd lopen’), het krijgen van meer zelfvertrouwen (‘me trots op mezelf voelen’), en ook gezondheidsredenen (‘om mijn conditie te verbeteren’).
.

Mannen noemden significant vaker het bereiken van zo’n persoonlijk doel. Maar ook noemden zij het wedstrijdelement: “.. zien hoe hoog ik kan eindigen..”
.

Vrouwen echter - gaven significant vaker een andere motivatie. Psychisch welbevinden (als ‘mijn stemming verbeteren’) of, hoe fraai: levensfilosofieën als 'to feel at peace with the world', - jawel, zo zijn wij! Ook het gunstige effect van rennen op hun gewicht was een sterk argument - ja, zo zijn wij ook.
.
De meerderheid vd renners was, hoewel uitgeput, na de finish wel degelijk gemotiveerd tot een 2e marathon in de toekomst. Met als argumenten het verbeteren vd finishtijd (83%), het combineren vd marathon met een weekendje-weg (74%) en om te verbeteren bij trainen ervoor (63%). Nu, dat zijn vrij logische redenen – zou geen andere kunnen verzinnen. Wat is jouw motivatie?

.

Ook rust is OK hoor. Mits deze gefocussed is. Nee - niet nu snel plannen maken om straks lekker als een couch potato computerspelletjes te gaan liggen spelen op de bank! Zie Bang goes the theory hier in CC!
Je kunt best in rust goede zaken doen - met wetenschappelijke bewijzen. Wacht maar rustig af en kom langs in CC - zie bijv hier meditatie. Binnenkort meer.
Ook over mannen & vrouwen bijv hier.
.
Mei '10

TOM in NEPAL

Tom, een van de studenten in 'mijn' jaarvertegenwoordiging van het 3e jaar geneeskunde, zit voor 2 maanden in Nepal. Hij loopt er nu stage in een ziekenhuis in Kathmandu, op de kinder oncologie afdeling. Een bijzonder indrukwekkende afdeling, waar state-of-the-art geneeskunde te maken heeft met - en aan kan lopen tegen -de armoede en leefwijzen van het land. Waarbij diverse leefwijzen ook positieve invloed kunnen hebben.
.
Vandaag mailde Tom dat hij zich nu in het jaar 2067 bevindt. Uiteraard triggerde dit Confabula - was hier sprake van een desorientatie in tijd? Moest zij hier een delirium gaan vaststellen? Zou de Daal Bhat Tom teveel geworden zijn? Of de mini pizzas funghi?
Het valt mee. Tom heeft ze scherp op rij. Maar waarschijnlijk gaat Tom bij sommige kinderen op zijn afdeling wel zien dat ze een delirium hebben. Want er liggen helaas heel zieke kinderen. Hij gaat mogelijk aandacht besteden aan de diagnostiek en behandeling van het delirium aldaar. Ook is interessant hoe men daar psychohygienische maatregelen aanpakt.
.
Bovenal leert hij Nepal, met haar inwoners en culturele achtergronden en tradities kennen.
Check it out en volg hem op Waar ben jij - Tom in Nepal!
.
Mei '10

SCHADUWEN van het PRIMAIR PROCESDENKEN

Over tentoonstellingen in het Dolhuys gesproken - een tijdelijke: t/m 4 juli, is 'Schaduwen'. Hiernaast zie je een wandschildering van Gerard Polhuis. Hij maakte die op een muur van het Dolhuys voor de tentoonstelling.
.
Het onderbewustzijn is voor veel kunstenaars een belangrijke inspiratiebron. Daarover hadden we het hier in CC al heel vaak. Begin maar bij het recente bericht 'burn it...?', en daal af naar historische confabulaties.
.
Sigmund Freuds 'topische gezichtspunt' biedt hier de basis. Freud gaat er van uit dat ons denken, voelen en handelen in belangrijke mate worden bepaald door onbewuste verlangens, fantasieën, angsten, verwachtingen etc. Hij onderscheidt hierbij twee vormen van denken:
1. Je 'logische verstand'. Gewoon het besef van wat nodig en wat niet nodig is, dingen afwegen, plannen maken etc. Dat soort denken noemt hij 'secundair procesdenken' (SP) en heb je rond je 12e jaar als het goed is redelijk onder de knie.
.
2. Zo rond je 6e denk je nog anders. Dan denk je veel meer in beelden, gestuurd door je gevoel. Het zijn nog geen verstandelijke of logische gedachten, het zijn meer emotionele associaties. Er speelt van alles, angst, boosheid, 'lust', 'onlust', fantasie, magische dingen. Dit soort denken noem je 'primair procesdenken' (PP).
.
Zowel PP als SP blijven op volwassen leeftijd bestaan. Als volwassene kan je als het goed is met behulp van je gezonde SP-verstand de door het PP gecreerde gevoelens van lusten/onlusten, fantasieën, etc, goed hanteren. Dus je gaat niet als een kleine kleuter lopen krijsen, blokkentorens omgooien of stampvoeten, je beheerst je en maakt een plan.
.
Maar Confabula koestert haar PP! Het PP kan ook in hoge mate ons leven verrijken! Want wat zouden wij bijv zijn zonder beeldende fantasieën als we ons creatief willen uiten? Dan kom je met alleen je gezonde verstand niet ver. Op zo’n moment maken we gebruik van ons PP. Denk aan schilderijen, waar bijna altijd wel symboliek in zit. Denk aan gedichten vol symbolische beeldspraak.
.
Ook Polhuis is zich bewust van zijn PP als middel voor creativiteit. Hij probeert in een opperste vorm van concentratie te schilderen met druipende verf. Vaak is hij na afloop verbaasd over het resultaat:

"...Ik weet wel wat er in mijn kast ligt, maar niet wat er bovenop ligt. Juist daar ben ik naar op zoek...’’ ;"...Ik gebruik het onderbewustzijn op een tegengestelde manier. Ik maak mij helemaal los van de werkelijkheid en haal dan een voorstelling te voorschijn. Als het echt helemaal geslaagd is, ben ik gewoon weer die nuchtere Tukker die zijn fantasiewereld verlaat...’’ .
Dan geeft hij zijn SP weer de overhand.
.
Met zijn metershoge wandschildering probeert Polhuis de kijker een andere wereld binnen te trekken. Laat de schildering op je inwerken.
.
Confabula ziet er diverse emoties in. Hierbij komt ook Confabula´s top secret PP bij om de hoek piepen. Maar ieder zal het persoonlijk weer anders beleven. Wat zegt jouw PP? Of zie je bij het bekijken van de schildering alleen de emoties van Polhuis? Dt is wel een heel veilige escape! Dat doet Confabula stampvoeten - zij gelooft er niks van!
.
Mei '10

KIJK IN JE BREIN

Confabula dacht goed in de gaten te hebben wat er allemaal op 'haar terrein’ speelt. Maar dit is toch een nieuwtje, waar ze toevallig achterkwam - het Brain and Development Lab vd Universiteit Leiden heeft een website gelanceerd voor kinderen.
De site heet ‘Kijk in je brein’. Op interactieve wijze kijk je spelenderwijs naar de functie van het brein. Je vindt er een aantal spellen, proefjes en links en bijv de ontmaskering van mythes.
.
De site past bij de nieuwe module van het Dolhuys, waar ik eerder over schreef (zie hier).

.
Mei '10

... BURN IT?!

Een zeer on-Confabulaans recept: neem een stoel, zet er de gasbrander op & burn it – doch met mate. Wat een gruwelijk sadistische actie! Voor Confabula, die diverse design stoelen als heilige objecten beschouwt, een crime.
.
Maar als het eenmaal gebeurd is en bewerkt met epoxyhars krijg je wel een opmerkelijk kunstobject. Iets milder, maar eveneens met vervormend effect - remodelleer de omgeving door er klei omheen te boetseren. Maarten Baas doet het sinds 2002: je kent vast zijn collecties Smoke en Clay van bewerkte stoelen, tafels, lampen, klokken, piano etc . In het Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch kan je nog t/m 24 mei het werk van Baas bekijken.
.
Kan niet anders zeggen, hoewel het ambivalent blijft, maakt het kijken naar de bewerkte objecten wel dat je weer opnieuw en bewuster naar de oorspronkelijke vormgeving gaat kijken en erover gaat denken. Er zit een diepere laag in de objecten. Dat maakt het een bijna psychodynamisch pakket. Waar kan je aan denken? Nature & nurture? Uiterlijk & innerlijk? Door het leven getekend? Hoe diep moet en wil je gaan? Of primair en secundair procesdenken, waar we het eerder over hadden, bijv Lucian Feud.
Feit is: de objecten zetten je aan het denken.
Of Picasso III.
Het SM’s heeft daarnaast een tentoonstelling van de Memphiscollectie, een in 1981 opgerichte groep van kunstenaars en architecten. Ze maken sculpturaal meubilair en soms nauwelijks herkenbare gebruiksvoorwerpen. De maximale uitdrukkingskracht van de objecten staat hierbij centraal. De leden willen met radicale ontwerpen, felle kleuren en materialen als laminaat en plastic het klassieke onderscheid tussen hoge en lage cultuur doorbreken. Het experiment zou uiteindelijk tot 1988 duren. Verder is het SM’s gespecialiseerd in moderne en hedendaagse keramiek en sieraden. Met werken van Pablo Picasso, Jean Cocteau, Georges Braque, Ettore Sottsass jr, Alessandro Mendini, Gijs Bakker, Bruno Ninaber van Eyben en Daniël Kruger in zowel de keramiek- als de sieradencollectie.
.
Nog immer heeft Confabula geen ZigZagstoel!
.
Mei '10

Kort over TMS

Met transcraniële magnetische stimulatie (TMS) werkt Confabula zelf niet. Geen ervaring mee en geen verstand van. Het wordt in NL wel toegepast en de resultaten die erover gemeld worden zijn wisselend. Confabula houdt zich over neurostimulatie geupdated via Dr Shock. Hij schrijft er regelmatig over.

.

Bij TMS worden er elektrische potentalen opgewekt in de hersenschors. Het oppervlak van het brein dus. dat is al een verschil met Elektroconvulsieve therapie (ECT), wat dieper stimuleert. TMS wordt uitgevoerd met een magnetische spoel, middels elektromagnetische inductie. TMS behandeling geschiedt gedurende de behandeling dagelijks. Het is een minimaal belastende behandeling: de patiënt hoeft niet onder narcose en er zijn geen cognitieve bijwerkingen van beschreven - wat bij ECT wel het geval is. Patiënten hebben soms last van de huid, zenuwen en spieren op het hoofd die door de stimulatie ook geprikkeld zijn. Daarnaast gaat de magneetinductie gepaard met een hard geluid, wat nog na kan suizen in de oren na de behandeling. ECT heeft zijn plaats bij de behandling van depressies bewezen. Voor TMS wordt dit nog nader uitgediept.

.
Want de vraag is - werkt het? Het wordt onder andere toegepast bij mensen die stemmen horen, en ook bij depressies. Hierover wisselen de berichten, het lijkt af te hangen van de ernst van de depressie.

.
Nu zijn er 2 recente onderzoeken gepubliceerd. In het ene gerandomiseerde, dubbel-blinde, placebo-gecontroleerde onderzoek werden 190 patiënten met een depressie die niet reageerden op antidepressiva geïncludeerd. Er werd oa gekeken naar de mate van therapie-resistentie. Ze kregen ofwel gedurende 3 weken dagelijks een ‘placebo TMS-behandeling’, ofwel een echte TMS behandeling. Bij de patiënten die gedurende die 3 weken opknapten, werd de behandeling nog 3 weken gecontinueerd. 92 patiënten kregen de echte TMS. De magnetische prikkeling werd toegepast op de linker prefrontale cortex gedurende 37,5 minuten. Bij de placebo TMS werd dezelfde apparatuur gebruikt, maar zonder magnetisch veld. In de placebogroep ging de depressie bij 5% in remissie. In de TMS groep bij 14%. Patiënten die ‘matig therapieresistent’ waren gebleken, hadden meer baat dan de mensen die nauwelijks hadden gereageerd op eerdere behandeling (Arch Gen Psych ‘10;67:507-16).

.

Tweede is een artikel in het Journal of Clinical Psychiatry .

Hierover schreef Dr Shock deze week (je kunt hier ook een video over TMS bekijken). Dit is ook een dubbel-blind onderzoek bij 325 patiënten die ““moderately treatment resistant” waren.

.

Dr Shock is er helder over: hij vindt het een gedegen onderzoek, maar is “not very impressed” over de resultaten. Hij wijst ons allereerst op het gegeven dat de term “moderately treatment resistant” ambivalent is. Diverse behandelopties die wij gebruiken, variërend van bloedspiegel bepaling bij een tricyclisch antidepressivum tot lithium toevoegen of ECT behandeling, is vaak nog niet toegepast. Dat geldt dus ook voor de patienten in het onderzoek hierboven uit de Archives. Ook blijkt dat voor een significant verschil er 6 patiënten uit de analyse zijn verwijderd. Vervolgens is de vraag of het ‘significante verschil’ van 3 punten in verbetering tussen de TMS en de placebogroep wel klinisch relevant is. Ook verbetering op de Hamilton Depressieschaal van 15,5%, welke bij verlenging vd behandeling opliep naar 22.6% vindt hij onvoldoende indrukwekkend.

.

Ook uit dit onderzoek komt naar voren dat de patiënten die ‘matig therapieresistent’ waren (die bijvoorbeeld nog maar 1 behandeling met een antidepressivum hadden gehad), beter reageerden dan degenen die geen effect op 2-4 medicatie switches gehad hadden.
.

Nader onderzoek blijft dan ook van nut. Twee aspecten lijken daarin nog nader uit diepbaar: welke patiënten categorie reageert goed op TMS? En hoe en waar kan je het beste stimuleren? Mogelijk kan positiebepaling middels MRI scans hier meerwaarde bij bieden.

.

Voorlopig nog geen duidelijke eindconclusie dus. We wachten vervolgonderzoek af - Confabula houdt Dr Shock’s neurostimulatie-expertise in het vizier, je hoort nader.
.

Eerder hier over Deep Brain Stimulation, over cognitie & deep brain stimulation en over OCD en DBD.

Eerder hier over nervus vagus stimulatie.

Dr Shock over ECT.

.

Mei '10

DOLHUYS - DE BOVENKAMER

Als je 11 mei een psychiatrie-actieve dag wilt hebben, ga je naar de Jelgersma lezing. En ook naar psychiatriemuseum Het Dolhuys. Dat opent dan namelijk voor het eerst haar deuren naar haar nieuwe ‘De Bovenkamer’. Het behelst een vernieuwend educatief programma waarmee jongeren van 14-18 jaar op ontdekkingstocht kunnen gaan door het puberende brein. Op 11 mei is de openingsceremonie. Gasten zijn Sharon Dijksma, voormalig staatssecretaris van Onderwijs, zij knipt het lint door. Wetenschapsjournalist Mark Mieras houdt een verhaal over het puberende brein.

.

Scholieren leren hier meer over het verband tussen lichamelijke en psychische gezondheid. Ook maken zij kennis met jongeren die psychische problemen hebben. Een goed initiatief, me dunkt.

.

Een bezoek aan De Bovenkamer bestaat uit vier onderdelen: De Hersencel, Het Breinlab, De Verdieping en Proeven van de Geest. De Hersencel is een introductie over de werking van de hersenen; wat er gebeurt in het brein van jongeren als ze verliefd, angstig of onzeker zijn?.

In Het Breinlab krijg je een film te zien waar 4 jongeren vertellen over verslaving, autisme, angststoornis en ADHD. Ook kan je er je eigen psychische toestand en persoonlijkheid testen. In De Verdieping vertellen de 4 jongeren uit de film hoe ze met hun problemen omgaan. Tenslotte: Proeven van het Brein (rondleiding door het museum met diverse opdrachten).
.

Mooie uitspraak van een vd jongeren: “… net als ieder ander heb ik een gebruiksaanwijzing. Alleen is de mijne wat dikker…’’.

.

Een grappig verhaal: de Bovenkamer is gehuisvest in een bijgebouw van het Dolhuys, het Ketelhuis. In het verleden was dit gebouw, met zijn verdiepte kelder met grote stookketels, bedoeld om het Dolhuys te verwarmen. In die diepe kelder is nu het Brainlab. Afgelopen 2 jaar heeft een echtpaar bosuil in een oude schoorsteen van het gebouw een nest gebouwd. Drie uilskuikens zijn er opgegroeid. Zie de foto!
.
Confabula says: go for it, pubers!
.

Download hier de docentenhandleiding en voorbereidende les Bovenkamer
.

Mei '10

JELGERSMALEZING - EMOTIONELE ONTWIKKELING bij AUTISME

Op dinsdag 11 mei a.s. organiseren we weer een Jelgersmalezing.
.
Deze keer ligt het focus op autisme spectrumstoornissen. Spreker is Dr. Carolien Rieffe (van de Faculteit Sociale Wetenschappen van onze universiteit). Zij zal vertellen over de emotionele ontwikkeling bij peuters en kleuters met autisme spectrum stoornissen.
Het emotionele functioneren wordt vaak als één geheel gezien. Maar net als de ontwikkeling van het denken en de taalvorming bijvoorbeeld, is ook de emotionele ontwikkeling opgebouwd uit een aantal verschillende facetten ('bouwstenen'), die stap-voor-stap ontwikkelen. De vraag is welke emotionele facetten andere patronen laten zien bij kinderen met een autisme spectrumstoornis, vergeleken bij zich normaal ontwikkelende kinderen. En of dit verschil in één of meerdere emotionele facetten ook weer een effect heeft op de verdere emotionele ontwikkeling (vast!) en op andere gebieden van functioneren. Daar houdt Carolien Rieffe zich mee bezig, en zij zal er dan ook de lezing over houden.
.
We haden het hier eerder over autisme. Als je bijv start bij de Potable Hug (die ik nog steeds niet in mijn prive bezit heb) dan kom je bij andere berichtjes erover.
.
Het is van 16.15-17.30 uur; in collegezaal 4 van het LUMC. Koffie & entree zijn gratis.
Je bent welkom!
.
Mei ‘10

EEN EXCUUSJE – MET VERSCHILLEND EFFECT

Het is fijn als je na een knallend conflict weer pais en vre wordt samen. Ruzie in een relatie kan zelfs goed doen – daarover hadden we het eerder hier in CC (met servies gooien!). Maak van je hart geen moordkuil dus. Maar een excuus na een horkse opmerking; wat voor effect heeft dat?

.

29 mannen en 50 vrouwen werden vergeleken. Ze werden getest met een vragenlijst, de ‘Forgiving Personality Inventory’.

Vervolgens gingen ze een rekensom maken: ze moesten van 9000 7 aftrekken, en daar ook weer 7 vanaf enzovoort. Tussentijds kregen ze steeds opmerkingen naar hun hoofd geslingerd. Zoals: “Look, you’re too slow and also inaccurate," That can’t be your best," of "You’re obviously not good enough at doing this."
De proefpersoenen hadden een behoorlijke bloedrukstijging na dit stresserende experiment.

.

Na afloop bood de onderzoeker aan 40 personen zijn excuses aan voor zijn gedrag. Bij vrouwen die excuses aangeboden kregen, herstelde de bloeddruk (BP) sneller dan bij diegenen die geen excuses kregen. Een excuus had, op zich voorspelbaar, niet op alle vrouwen een zelfde effect: wbt de FPI, bleek dat vrouwen met een hoge score op ‘vergevingsgezindheid' na een excuus significant snellere BP daling hadden vergeleken met vrouwen met lage score voor ‘vergeven’.
.

Echter - had ik niet gedacht: mannen die excuses aangeboden kregen kregen juist een tragere BP daling vergeleken met diegenen die geen excuses kregen. Wat is dat met de mannen? Confabula begrijpt dit niet. Heb jij een idee? (Soc of Beh Med 31st Ann Meeting and Scient Sessions: Abstr 2C.).
.

Verschil met eerdere studies is dat er echt een ruzietje werd opgewekt in dit experiment. Voorgaande studies lieten de proefpersonen bijv fantaseren over ruzie. Toen het onderzoek werd gepresenteerd, vertelde iemand in de discussie dat hij ook wel eens een dergelijk experiment had overwogen, maar bang was dat het niet door de medisch ethische commissie van zijn ziekenhuis zou komen: "…It turned out I was too chicken to do it…."

.

Eerder over de liefde bijv dr Fisher.

Mannen & vrouwen & depressie

Mannen & vrouwen... toch verschillend.

.

Mei '10

VERHEUGSEL?

Het duurt nog even, maar dit vind ik een mooie foto voor aan de muur in CC. Plus, een leuk vooruitzicht is nooit weg: van 9-11 juli is het North Sea Jazz Festival, alweer voor de 5e keer in R’dam. Special guest dit jaar is 1 van Confabula’s jazz helden: saxofonist Ornette Coleman! Ik zag/hoorde hem eerder. Echt fatastisch. Hij gaat oa spelen met Charlie Haden en Joshua Redman, dat is de zoon van Dewey Redman, die in een vd Coleman Quartetten speelde. Er komen wel meer artiesten die ik bewonder. Neem Diana Krall en Herbie Hancock. Benieuwd ben ik ook aar een andere richting: Earth, Wind & Fire! Wordt vervolgd.
.
In CC tijd geleden: Of Mice & Music

en Mellow study, studenten.
.
Mei '10

BANG GOES THE THEORY

Bang Goes the Theory! - Dit is de naam van een wetenschappelijk BBC programma. De onderzoekers van dit programma voeren allerlei onderzoeken uit om algemeen bekende wetenschappelijke beweringen te toetsen.
.
Nu hebben ze met een team van neurowetenschappers en psychiaters een test uitgevoerd. Vraagstelling was of de zo populaire spelletjes, bedoeld om je brein te trainen beter te functioneren, ook echt werken. In CC hadden we het hier vaker over: afgelopen jaren kwamen er steeds meer aanwijzingen dat het trainen van je brein met spelletjes een gunstig effect op je geheugen zou hebben (zie bijv blijf trainen en neurocampus).
.
Het BBC team riep de kijkers op om mee te doen aan dit onderzoek. Uiteindelijk hebben er 11.430 mensen meegedaan aan het onderzoek. Zij deden door het programma aangeboden testen. Je kunt ze hier bekijken en ook doen. Allemaal maakten ze een begin- en onlangs een eindtest, om te kijken of hun brein beter was gaan functioneren na 6 weken spellen spelen. Drie groepen speelden mee. De 1e groep deed puzzels die ze door logisch redeneren moesten oplossen (‘wat hoort er niet in dit rijtje thuis?’) en schuif- en tekenspelletjes. De 2e groep speelde puzzels die ook in de commerciële spelcomputers die breintraining beloven, zitten. Spellen gericht op korte termijn geheugen, aandacht, ruimtelijk inzicht etc – memory spellen, rekensommen etc. De 3e groep was een controlegroep. Zij moesten steeds antwoorden op specifieke kennisvragen ergens opzoeken.
De test om het geheugen te testen was bij begin eind eindmeting hetzelfde. Hij bestond bijv uit het onthouden van een cijferreeks, van bepaalde zinnen zo snel mogelijk zeggen of ze correct waren etc.
.
Alle drie de groepen preseteerden op de eindtest wat beter dan op de begintest. Er was geen verschil tussen de 3 groepen. Er was ook geen verschil tussen de mensen die weinig spelletjes hadden gespeeld en de fanatikelingen. De puzzles die ze geoefend hadden, konden ze wel steeds beter. Maar dat bleek een aapje, die ook ging puzzelen ook te kunnen. Het resulaat van dit onderzoek is gepubliceerd in Nature –je kunt het hier downloaden. De onderzochte proefpersonene waren in de meerderheid jongeren. Het onderzoek gaat nu verder, maar dan gericht op specifiek 65-plussers. Wordt vast vervolgd.
De onderzoekers van BANG GOES THE THEORY doen meer testen. De vraag in het plaatje hierboven spreekt voor zich! Mij trok hij weer even richting 'mindfulness' (bewust een appel eten). Ze vragen ze zich ook af ‘wat voor web-animal’ jij bent. Nieuwsgierig? Niewsgierig = goed! Doe de test.
.
Wat dan wel voor je cognitie? Allerlei zaken kwamen in CC al voorbij. Onderandere bewegen – daarover hadden we afgelopen week nog contact. Geen Ginko. En op je dieet letten – vis & kruid!
.
En kletsen – lees hier - gewoon doen!
.
Mei '10