QT-TIJD & ANTIPSYCHOTICA?

Er wordt vaak gewaarschuwd dat je uit moet kijken dat antipychotica als haloperidol de QT-tijd van het hart kan verlengen. De QT tijd geeft aan hoe lang het duurt tot de ventrikels zijn gerepolariseerd & weer klaar zijn voor een nieuwe hartslag. De normaalwaarde voor de gecorrigeerde QT tijd (QTc) is korter dan 450ms voor mannen en korter dan 460ms voor vrouwen.

.

Bij een (ernstig) verlengde QT tijd duurt het lang voordat de hartspiervezels weer klaar zijn voor een nieuwe hartslag. Het kan dan voorkomen dat sommige vezels nog niet gerepolariseerd zijn, terwijl er wel al een hartslag 'aankomt' . Deze vezels kunnen vervolgens op een ongecontroleerd moment gaan depolariseren en zo aanleiding geven tot een Torsade de Pointes - en dat kan een hartstilstand veroorzaken. ‘Torsades de pointes’ is Frans voor ‘het omdraaien van de toppen’. Het gaat om een ECG afwijking waarbij een ventriculaire tachycardie ontstaat met abnormaal gevormde polymorfe QRS complexen, zowel uitschietend naar boven als beneden de iso-elektrische lijn.

.

Er is enige terughoudendheid of het specifiek de antipsychotica zijn die bij patienten het QT-interval verlengen. Vaak is het, denkt men, een kwestie van 1+1=3. Zo zou er vaak sprake zijn van co-factoren die een belangrijke rol spelen.
Zoals aangeboeren hartafwijkingen met reeds een wat verlengd QT interval
Andere factoren die het interval al verlengen, zoals electrolytafwijkingen (mn laag kalium of laag calcium), ischemie (zuurstof tekort vh hart).
Maar ook andere medicijnen die de patiënt reeds gebruikt als sommige anti-arrythmica, antibiotica, cisapride etc. Ook psychofarmaca als sommige antidepressiva of lithium. Ook de conditie vd patient speelt een rol, zijn gewicht, maar zeker ook zijn leeftijd. Als je dat laatste neemt en denkt aan polyfarmacy en slechtere conditie die ouderen toch al hebben, plus de kwetsbaarheid voor een delirium, kom je weer op het belang van ons Centrum voor Ouderen Geneeskunde uit.

.

Dat andere factoren dan de medicatie zelf een rol spelen, suggereert ook recent onderzoek.
Onderzoekers vergeleken het verschil in ECG tussen mensen met en zonder een psychose. 24 patiënten die voor het eerst een psychose doormaakten, en nog nooit, en ook op dat moment niet, antipsychotica hadden gebruikt werden onderzocht. Ze werden vergeleken met een controlegroep zonder psychose en eveneens zonder antipsychotica. Vergeleken met de gezonde vrijwilligers, bleken de patiënten met een psychose (die dus GEEN antipsychoticum gebruikten) gemiddeld een toegenomen QT tijd te hebben. Patiënten met psychosen en schizofrenie vertonen dus een grotere variabiliteit van het QT-interval en dat kan tot cardiale aritmieën leiden. (Schizophr Res. ´09;113:176-80)
.

Vergeet niet: per 10.000 persoonsjaren overlijden 7 mensen in de algemene populatie door een acute hartdood. Tegenover 11 met schizofrenie. De eventuele variatie in QT tijd kan nog niet voldoende verklaring zijn voor deze verontrustende gegevens.
Overigens vond ik een mooie website over ECGs – zie onder.

.

Mrt ´10