BRAIN CONNECTION

Een leuke website: Brain Connection. Op deze site worden allerlei aspecten van het brein op een bondige, verhelderende wijze uitgelegd - eigenlijk voor kids, maar ik vind het prachtig. Ook wordt er verteld over nieuwe bevindingen. Er zijn diverse leuke pagina’s. Zo zijn er de beruchte Brainteasers. En discussiefora, weblogs, interviews. Hele lessystemen staan erin. En je vind er een Library met links naar andere educatieve sites.
Ook grappig is 'A day in the life of a brain'. Hierbij volg je de dag van Sumarri, een meisje van 8 jaar oud. Op duidelijke tekeningetjes staat aangegeven welk deel van haar brein bij specifieke activiteiten actief is. Ook de image-galery is zeer helder en informatief. Kortom - een aanradertje.
.
3 Jan '08

EN ... SMILE!

Laten we afspreken in 2008 in elk geval en masse te gaan voor vaker lachen. Smile! Diverse goede redenen hiertoe staan op 'SMILING', zoals: Smiling - changes our mood, is contagious, relieves stress, boosts your immune system, releases endorphins and serotonin. En...helps you stay Positive!
Meer mooie opties voor goede voornemens op 'FUNWAYS TO LIVE LONGER' . Rode wijn en donkere chocola. En nog wat aantrekkelijke(r?) zaken... (Thanks & a smile to Dr Shock! )
.
2 Jan '08

BLIJF PITTIG: VIS & KRUID ETC ETC

Voornemens om je brein ook in 2008 optimaal in conditie te houden. We gaan eens even wat goede voornemens maken! 2007 bracht een mooie basis: veel nieuws over neurodegeneratieve ziekten als de ziekte van Alzheimer). Zo berichtte ik je bijvoorbeeld over het stofje kalarine (zie 'kalarine'). En over nieuwe mogelijkheden om zenuwgroei in beeld te brengen (zie 'neurogenese zichtbaar'). Ook over onderzoeken naar de mogelijk gunstige invloed van voedingsmiddelen op de cognitie. Over olie en met name visolie is het laatste woord nog niet gesproken. In juli een resultaat uit de grote FINE-studie, over het gunstige effect van visolie op cognitieve achteruitgang. Hoe dit gunstige effect ontstaat was onduidelijk. Het gladjes geolied houden van de diverse lichamelijke mechanieken met olie klinkt geinig maar daar leggen wij nieuwsgierigen ons natuurlijk niet bij neer! Bij patiënten met de ziekte van Alzheimer worden in het brein zogenaamde amyloïde plaques gevonden, een soort plakkaten van eiwit. Deze plakkaten ontstaan door het neerslaan van een eiwit: amyloïd-β. Gebleken is dat bepaalde cellen in het lichaam (macrofagen en monocyten) bij patiënten met de ziekte van Alzheimer een verminderde capaciteit hebben om amyloïd-β op te ruimen. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de ontstaanswijze van deze plaques en uiteraard hoe deze te voorkomen. Eerder kon je hier (zie 'Curry!') lezen dat de stof bisdemethoxycurcumin, een ingrediënt in curry, de macrofagen van patiënten met de ziekte van Alzheimer stimuleert amyloïd-β op te ruimen.

Daarbij voegt zich nu weer een onderzoek naar visolie. Een stof die het lichaam van nature aanmaakt, LR11, blijkt te helpen bij de afbraak van amyloïd-β. Een belangrijke stof dus. Nu blijkt dat een bestanddeel van visolie (het omega-3-vetzuur docosahexaeenzuur (DHA)) de aanmaak van LR11 in het lichaam stimuleert. Dit kan het ontstaan van de amyloïde plaques in het brein voorkomen (J Neurosci ’07;27:14299-307).
Overigens is dit 1 focus bij het onderzoek naar neurodegeneratieve ziekten als Alzheimer. Een paar weken geleden berichtte ik bijvoorbeeld over onderzoek naar Carsonoïnezuur, een stof die een pathway blijkt te stimuleren die een beschermende werking op zenuwcellen neuronen uitoefent op het moment dat ze aan stress worden blootsgesteld. Een kruid waarin carsonoïnezuur zit is rozemarijn.

Vis, rozemarijn, viscurry, wat koffie (zie 'Dames - koffie!' en 'koffie!'). En - sowieso een goed voornemen: niet roken (zie 'no smoking!'). Blijf geordend (zie 'zelfdiscipline – ook goed voorlater'). Allemaal best haalbare voornemens toch? Oh ja, en voor de heren: een vrouw ('en tenslotte…een vrouw')' - (nou ja, dat is een voornemen dat je niet 1,2,3 geregeld hebt [als je er nog geen hebt]). Optie: ga internetdaten (zie 'Cyberdating')... Later meer over beweging (Zie bijv 'Move it!'. Er zal dit jaar nog wel meer volgen.

.

2 Jan '08

MANNEN & VROUWEN - TOCH VERSCHILLEND (III)

Heb afgelopen jaar al vaker geschreven over mannen & vrouwen. Prof Shuster vd University of Norfolk & Norwich schrijft een leuk stuk in het British Medical Journal over wat hij in de straten van Newcastle obeserveerde bij 400 mensen. Hij fietste er rond op een fietsje met 1 wiel en noteerde de reacties die hij kreeg. Meer dan 90% vd mensen reageerde in ieder geval lichamelijk, bijvoorbeeld met een blik of een handgebaar. Ongeveer de helft van de 400 personen reageerden daarnaast verbaal. En hierin observeerde hij een opmerkelijk verschil tussen mannen en vrouwen. 95% van de vrouwen reageerden met enthousiaste positieve, vriendelijke en bemoedigende opmerkingen ("You make it look so easy" / "God that must be difficult"/ "Well done" / "Clever, clever" / "Wonderful ...I am impressed" / "Magic...it is magic" / "I wish I could do that"/ "Oh that looks good" etc). Slechts 25% van de mannen reageerde zo. De overige 75% vd mannen reageerde met humor, echter meestal spottend in de vorm van een sneer of zelfs wat dreigend. Allereerst zag hij een opvallend verschil in reacties op verschillende leeftijden. Zo tussen de 5 en 12 jaar reageerden jongetjes nog net als meisjes, positief en nieuwsgierig. Na die leeftijd begonnen de jongens negatief te reageren en werden ze zo tussen de 11 en 13 zelfs letterlijk agressief ("Do you want to knock him over?" "Yes I bet I could do it" / "Fall off granddad!" / 'they threw small pebbles' / "You’re gonna fall off...you’re gonna fall off"). Ze probeerden hem zelfs meerdere keren van zijn fietsje te laten vallen. Na hun 13e werden ze verbaal steeds sterker, variërend van dreigen, opmerkingen en spotliedjes. Dit ontwikkelde zich vervolgens in de mannelijke volwassen humor. Mannen riepen hem ook dingen toe als "bet I could do better than that!". Dan over de humoristische opmerkingen. Daarin turfde Shuster frequent dezelfde grappen. Zo’n 66% vd grappen was bijna hetzelfde, over het aantal wielen vd fiets ("Lost your wheel? / "Hey do you know you’ve only got one wheel?" / "I’ll look for your other wheel" / "Couldn’t you afford the other wheel?"). Verder: "Lost half your bike" / "Somebody’s pinched half his..." / "There is a part missing isn’t there" / "Where’s the other bits then?". En wat subtielere humor: "You must like living dangerously" / "Odd things you find on cycles" / "And what were your other birthday presents?" / "Is it a new form of transport then?" / "I suppose it saves on tyres" / "You park your bike for two minutes and that’s what you are left with". Het is makkelijk praten over het weinig origineel zijn vd grappen. Ik kan ook niet iets originelers verzinnen. Interessant is dat uit sommige opmerkingen wat jaloezie klinkt. Waarom? De agressieve lading van veel grappen, laat staan de dreigende opmerkingen (en acties!) zijn toch wel heel opmerkelijk. Plus het sekse-verschil. Omdat bleek dat mannen zo tussen hun 20e en 65e verbaal het agressiefst waren, denkt Shuster dat het mannelijke hormoon testosteron een belangrijke rol speelt bij humor en met name die met een wat spottende/dreigende (viriele?) lading (BMJ 2007;335:1320-22).

TIP: Bereid je voor op een dergelijke confrontatie met een één-wieler…: Surf naar mijn bericht van 23 Dec (zie: 'Prefab humor') en toets 'unicycle'. Zie ook bijv over mannen & vrouwen: 'mannen & vrouwen - toch verschillend (II)'.
.

31 Dec '07

2008

Peace, Tranquility & Positive Sparkles!

Good Health & Bliss!

31 Dec '07

CYBERDATING

Een Nederlandse studie: 367 vrijgezelle internetgebruikers (18-60 jr) werden ondervraagd. Van deze groep bleek 43% om een partner te vinden één of meer internet datingsites te bezoeken. Mensen tussen de 30 en 50 waren het meest vertegenwoordigd. Mannen bleken even veel te internetdaten als vrouwen. Er bleek geen specifiek aspect te zijn wat de internet dater kenmerkt: er was bijvoorbeeld geen relatie met opleidingsniveau of inkomen. Wel bleek dat mensen na een echtscheiding 3 maal vaker dan gemiddeld over gingen op internetdaten.

Er komt een interessante observatie uit de studie naar voren. Er wordt vaak gesproken over hoe mensen zich anders (lees "beter") voor kunnen doen op internet. En bovendien ook dat het in beginsel anonieme en laagdrempelige van internetdaten maakt dat mensen makkelijker contacten aangaan. Dat mensen dus meer 'durven' dan in de 'echte wereld'. Gekoppeld hieraan komt uit deze studie iets opmerkelijks. Mensen die angstig en onzeker waren op het gebied van dating, bleken ook minder actief in het daten op internet. Mensen die aangaven dat ze geen angst hadden om in de 'echte wereld' te daten, waren ook op internet met daten het actiefst. Deze studie sluit aan bij een aantal andere recente studies dat mensen in de virtuele wereld, online, over het algemeen (!) veel meer 'zichzelf' zijn dan we altijd hypothetiseerden (Cyberpsychol Behav ’07;10:849-52). Dus je bent in alle dimensies wie en hoe je bent? En cyberspace contact zou niet makkelijker (/losser) zijn? Interessant. Had ik niet verwacht. Als je bijv kijkt naar hoe en wat mensen soms mailen... Boeiend onderwerp eigenlijk wel: persoonlijkheden, cyber-alter-persoonlijkheden en cyberdialogen en -contacten. Wordt vast vervolgd.

Neem nou het laagdrempelige pesten en schelden via inyternet - eerder over cyber-pesten: 'Cyberbullying'
En over internetstress: 'Internetstress'.

.

30 Dec '07

4 LUNI, 3 SAPTAMINI …

4 luni, 3 saptamini si 2 zile (4 maanden, 3 weken en 2 dagen). Film van Cristian Mungiu, waarmee hij oa in Cannes de Gouden Palm voor beste regie won. "Weet je wat we doen - we praten hier nooit meer over". Vierentwintig uur in het leven van twee jonge studentes, Otilia en Gabita. Gabita is in verwachting, maar wil een abortus. Haar vriendin helpt haar met het organiseren hiervan. Dit in Roemenië in de periode van het communistische bewind van dictator Ceausescu (’87). Persoonlijk emotioneel verdrietig en beangstigend. En daarbij in die tijd ook illegaal en bijna onorganiseerbaar. En gevaarlijk. En hoe bizar de contrasten in het leven … Otilia 'moet' ook nog naar de verjaardag van haar schoonmoeder. Een emotionele, pijnlijke, beklemmende film. Maar wel heel mooi.

.

30 Dec '07

CLAUDE MONET

Claude Monet (1840-1926). Frans impressionistisch schilder. Monet ontwikkelde sinds 1908 toenemend psychische klachten. Hij maakte zich ernstig zorgen over zijn ogen. Hij werd gediagnosticeerd met 'cataract' (staar). Hierdoor verslechterde zijn zicht steeds meer. In die periode (1911 en 1914) overleden achtereenvolgens Monets tweede echtgenote (triest genoeg was hij eerder getrouwd geweest en was zijn eerste echtgenote in 1879 overleden) en zijn oudste zoon. Een nachtmerrie voor Monet. Hij bleef wel schilderen. Maar hij zag met zijn rechter oog op een gegeven moment alleen nog licht en met links nog maar 10%. In 1923 werd hij aan zijn rechter oog geopereerd. Hierna zag hij beter, maar ontwikkelde hij 'cyanopsia'. Dit hield in dat hij rechts alles blauw zag. Links zag hij alles door de cataract nog steeds geel-bruin. Het veranderde kleurenperspectief schokte de kleurgevoelige Monet. Hij werd er compleet door overweldigd. Het beangstigde hem enorm - hij maakte zich zorgen of hij ooit nog als vanouds zou kunnen schilderen. Hij ontwikkelde depressieve symptomen. Zijn probleem werd voor een deel verholpen door een oogarts die hem gekleurde lenzen voorschreef. Met deze lenzen voor zijn rechter oog en door zijn linker oog te sluiten, kon hij een relatief betere visus creëren. Daarna completeerde hij bijvoorbeeld de beroemde waterlelies 'The Water-Lily Pond - Symphony in Green'. Parallel daaraan voelde hij zich psychisch ook beter. Zo schreef hij: "with unequaled joy... I am content with what I do, and if the new glasses are even better, then my only wish will be to live to a hundred." En: "I am happy to inform you that finally I have recovered my true vision... I am happily seeing everything again and I am working with ardor." (Bron: Arch Gen Psych '07;64:1347) (Afb: 'Soleil levant'). Overigens heeft Monet tusen 1871 en 1874 ook in Nederland geschilderd. Bijvoorbeeld mooie Amsterdamse grachten en uiteraard ... bollenvelden!
.
29 Dec '07

GENT - TUSSEN LICHAAM & GEEST

In de 'Kerstknip' = je vrije tijd richting België? Tot eind april '08 loopt in Gent het omvangrijke project 'Tussen Lichaam en Geest'. Rond dit thema zijn vele activiteiten in en rond de stad georganiseerd, variërend van lezingen, theater- en muziekvoorstellingen en debatten, tot stadswandelingen. Museum Guislain, het Gentse psychiatriemuseum waarover ik eerder schreef op deze weblog, vormt een belangrijke spil. Het museum biedt een grote tentoonstelling met diverse thema’s. Eén vd thema’s is de sociale en culturele dimensie van ziekten: hoe bepalen de tijd en omgeving waarin we leven, de kijk op ziekten? Heeft een aandoening een lichamelijke of een geestelijke oorsprong? Of wordt de oorzaak ergens anders gezocht: een boze geest, een emotieloze opvoeding of liederlijk gedrag? Hierbij komen diverse psychiatrische stoornissen, als het syndroom van Gilles de la Tourette en autisme aan bod. Ook meer cultureel gebonden beelden en stigmatisering passeren de revue. De psychiatrie in de 19e eeuw, en mn in deze periode: de vrouw in de geneeskunde/psychiatrie. Er zijn kunstwerken uit diverse landen bijeengebracht, met topstukken als van James Ensor, Toulouse-Lautrec, Mucha, Rops (afb: Pornocratès, 1878) en Marlene Dumas. Een fototentoonstelling van de Britse fotograaf Henry Hering, die rond 1855 portretten van psychiatrische patiënten maakte in Londen. Ook is er veel etnografische kunst, mede gekoppeld aan de cultureel gebonden ziektebeelden, en zijn affices uit begin 20e eeuw. In de tentoonstelling wordt ook de documentaire "DE BLAUWE KAMER" vertoond, over Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain tussen 1950 en '80. Een stukje van deze docu kan je hier zien.

27 Dec '07

PEACE & BLISS

Peace & Bliss
Op & aan elk front
In hoofd & hart
.
24 Dec '07

FACELAB & VERBORGEN EMOTIES

Is je geliefde ècht blij met dat kadootje? Zijn de enthousiaste reacties over je kerstdiner wel gemeend? Hoe denkt je schoonmoeder ècht over je? Zegt je broer dat hij niet van kerst houdt, maar vindt hij jouw kerstboom eigenlijk prachtig? Maak ter plekke een foto van zijn/haar gezicht en surf naar het Facelab van de universiteit van A'dam. On-line kan je je foto in sturen. Deze wordt dan geanalyseerd door emotieherkennings software. Eindelijk zullen de mysteries van (verborgen) emoties worden benoemd en verklaard! Ik denk niet dat de computer zich verantwoordelijk voelt voor opzienbarende resultaten en hun mogelijke consequenties … bezint dus, voor je begint - maar, laten we in vredelievende, hoopvolle kerstsferen blijven: het zal vast heel positief uitvallen!

Eerder schreef ik over een testje dat je online kan doen om te kijken of je zelf goed in staat bent om emoties bij gezichtsuitdrukingen te benoemen. Zie: Facial Expression Test.
Ook bijvoobeeld over uiterlijk gingen: Aantrekkingskracht of What Women Want (II).

23 Dec '07

PREFAB HUMOR OP VERZOEK

Ik verwonder me over de enorme diversiteit aan prefab culinaria die ons ihkv de feestdagen wordt aangeboden. Grappig en handig (en bizar ook, toch?), maar niet echt iets voor mij. Maar goed, ieder zijn voorkeuren hoor - geniet ervan! Om de kerstsfeer te optimaliseren, is het misschien aardig je gasten ook te fêteren op wat adequaat op de situatie toegesneden grapjes. Maar heb je nog wel energie, nadat je op deze 'crazy Sunday' je in de kerst-hysterische drukte hebt gestort om de roquefort-in-deeg, gevulde amuselepeltjes en -lolly's, complete ovenschotels, plakjes kaas geknipt in kerstboomvorm, glaasjes met toetjes etc etc, te bemachtigen?

Geen probleem, gemak dient weer de mens: surf naar de site OhNoRobot, voer een onderwerp in en de grapjes worden kant-en-klaar aangeleverd.

.

23 Dec '07

DR SHOCK 4 BEST MEDICAL WEBLOG AWARD!

Onze collega en goede vriend Dr Shock MD PhD , gefêteerd bezoeker van Club Confabula, is genomineerd voor de Best New Medical Weblog Award!
Dit is een prijs die wordt toegekend door de website MedGadget.com.
Volg Confabula: houd de Hollandse Eer hoog - ga naar MedGadget.com en vote for Dr Shock!
.
23 Dec '07

RESTAURANT FREUD (IV)

Restaurant Freud (waarover ik eerder schreef - zie bijv ook Freud III) stuurt ons zijn kerstnieuwsbrief. Hierin wordt oa. gemeld dat er nieuwe recensies zijn verschenen. Plus dat het restaurant en een aantal vd medewerkers morgen, ma 24 dec, op TV komen. Tussen 19.00 en 19.25 uur, in het programma Lingo (Ned 1). Ik weet niet of dat een programma is waar je je Kerstavond mee wilt gaan vullen. Maar los daarvan zijn goede doelen, en de filosofie van Restaurant Freud wel passend bij de kersgedachte.
.
23 Dec '07

COVER HER (OR HIM)!

Tip: geef, bijvoorbeeld bij het crèmetje een tijdschrift-cover waarop ze zelf staat. Ook voor de heren zijn er leuke cover-opties. Wel een OK-foto gebruiken natuurlijk hè: je weet dat dat gevoelig ligt!!

Je kan hem zelf ontwerpen en creëren op de site MAGMYPIC
.
21 Dec '07

DOE MAAR 'N CRÈMETJE!

Wil je onder de kerstboom een huidverzorgingsproduct geven? Vraag even waar ze niet blij mee was. De University of Bath heeft 297 vrouwen (27-65) gevraagd naar welke maatregelen zij de afgelopen periode hadden genomen om er jong uit te blijven zien. OK, daar gaan we: vochtinbrengende crèmes (96%), anti-aging crèmes&lotions (75%), exfoliëren/peeling (70%), schoonheidsspecialiste (48%). Verder, extra vitamines (61%), een speciaal dieet (37%), saunabezoeken (48%). Zo'n 3% had gebruik gemaakt van intensievere behandelingen als botox, lazer, of chemische peelings. In deze groep had 1 persoon een face-lift ondergaan. Er werd aan ze gevraagd of ze wilden doorgaan met hun huidige producten en methoden (dieet, vita’s). En of ze doorstane behandeling(en) (schoonheidsspecialist, peelings, botox enzo). Opmerkelijk was dat van de vrouwen die had aangegeven NIET tevreden te zijn met het effect van de desbetreffende actie op hun uiterlijk, 73 aangaf WEL door te willen gaan met gebruik/ondergaan ervan. Van de vrouwen die had aangegeven WEL tevreden te zijn met het resultaat, wilde slechts 45% er ook mee doorgaan. De onderzoekers denken dat de angst die de vrouwen drijft om er ouder uit te gaan zien een sterkere motivator is dan de tevredenheid die er is als ze effect denken te zien. Vrouwen, grappige wezens hè.
Schoonheids idealen en rituelen zijn van alle tijden: neem de Romeinen. En in dit kader over Bath gesproken - ik ben daar wel eens geweest , een heel mooie stad, met een prachtig oud Romeins badhuis.
.

22 Dec '07

ONTSPANNEN FEESTDAGEN

Feestdagen …. voor de één heerlijk, de ander een bron van stress. Tijd voor wat ontspannend gefilosofeer in Club Confabula. Bericht van de afdeling Psychiatry & Behavioral Neurosciences, van het Cedars-Sinai Medical Center: "Unrealistic expectations of family gatherings and holiday parties often lead to disappointment and depression around the holidays. Financial stress, overbooked schedules and memories of 'perfect' holidays past or lost loved ones can also all contribute to feelings of tension, anxiety and sadness". Omdat ze zich zorgen over ons maken, bieden ze een lijst met tips. Hier enkele ervan:

• Have realistic expectations of interactions you’ll be having with family and friends. Chances are that people will have not changed much from last year.
• Make a list and prioritize the activities that are important to you. Make time for those; and consider carefully whether you absolutely must do everything on that list.
• Don’t lose sight of the meaningful moments of the season. Look for them, and be optimistic that you’ll find them.
• Let others share responsibilities of the season. No one person should feel burdened by all of the shopping, party planning, cooking and holiday activities.
• Make an active effort not to worry so much about the details. Live in the moment as much as possible. (= altijd belangrijk!)
  Spend time with supportive and caring people; reach out to others who may benefit from your support.
• Remember that there is no ideal or model for a perfect holiday. With second marriages and so many different types of families.
• Feel free to create your own unique way to celebrate. (I agree!)
• Make time for yourself. Everyone needs downtime. (idem! + koester je geliefde(n) uiteraard)

Niet uniek, maar nooit verkeerd om nog even bij stil te staan. Ieder zijn eigen definitie van 'feestelijk'.

21 Dec '07

LOOD & IQ

De afgelopen 2 maanden is er een aantal keer ophef ontstaan over speelgoed waar teveel lood in bleek te zitten (zie bijv NRC 9 & 11 Nov). Het is niet voor niets dat de Voedsel en Waren Autoriteit daar heel alert op is: het is al langer bekend dat een verhoogde loodconcentratie (meer dan 10 microgram/dl) schadelijk kan zijn (het Romeinse Rijk ging er misschien wel aan ten onder…). 174 kinderen (6-10 jr) werden onderverdeeld in groepen, afhankelijk van de loodconcentratie in hun bloed. De groep met een loodconcentratie van tussen de 5 en 10µg, bleek een IQ te hebben wat zo’n 5 punten lager lag, vergeleken met de groep met een loodconcentratie tussen de 1 en 2 µg. Het ging dan met name om het verbale IQ: de kinderen bleken een aanmerkelijk armere woordenschat te hebben. Bovendien bleek in deze groep sprake van een verminderde concentratie en werkgeheugen (Neurotox ’07;28:1170-7). Dit is overigens niet het eerste artikel dat de afgelopen tijd de hoogte vd huidige toegestane loodconcentratie in twijfel trekt. Aangaande het IQ, maar ook aangaande een mogelijke associatie tussen ADHD en loodconcentratie - en dan gaat het dus om een concentratie welke onder de huidige toegestane grens ligt! (bijv Biol Psych ’07 Sept of Neurotox Terat ’07 April).
Eerder ook: over IQ, nu gerelateerd aan borstvoeding.
.
20 Dec '07

VOLKSTUINTJES - LET’S GET DIRTY (II)

De Gemeenteraad van Leeuwarden is gisteren akkoord gegaan met het voorstel van PalGroenLinks om geld uit te trekken voor de aanleg van volkstuintjes. Het doel van deze volkstuintjes is "stress, depressie en overgewicht" tegen te gaan. Raadlid Hoogterp: "Mensen met een volkstuintje zijn gezonder. Ze gaan er vaak op de fiets naar toe, zijn tussen bezig in de tuin en komen zo ook dichter bij de natuur te staan. Daarbij kun je in het tuintje je eigen biologische groente verbouwen. Dat is ook weer gezond". Het voorstel werd aanvankelijk wat lacherig ontvangen, maar uiteindelijk wel aangenomen. Hoogterp refereerde naar onderzoek dat de Universiteit Wageningen momenteel doet. Als hij Club Confabula had bezocht, had hij ook het artikel in Neuroscience kunnen noemen, waarover we het in oktober hadden (Let’s get dirty!)! In ieder geval: leuk initiatief! Hopelijk gaat het ook elders doorgang vinden. Verder advies: Rozemarijn verbouwen in de volkstuin (geheugen!). En in ferme pas ernaar toe uiteraard. We zullen scherp blijven op meer tips voor de nieuwe tuineigenaren!

.

19 Dec '07

STUDENT & STRESS (II)

15 Dec schreef ik dat medisch studenten tegenwoordig al vroeg in hun studie klinische vaardigheden leren. Het gaat dan bijvoorbeeld om gesprekstechnieken het het onderzoeken van patiënten. In het begin op collega-studenten en 'simulatiepatiënten' (zeg maar 'oefenpatiënten', acteurs). Een onderzoeksteam heeft onderzocht wat voor impact het op studenten heeft om te oefenen in het brengen van slecht nieuws aan 'simulatiepatiënten'. Zoals je kan lezen op STUDENT & STRESS (I) kwam hieruit naar voren dat de training behoorlijk veel stress voor de student op kan leveren. Een voorbeeld van een dergelijke trainingssessie, en de gedachten en gevoelens die zo'n traing met zich mee kunnen brengen, lees je vandaag in het dagkrant 'De Pers'. Op pagina 24 schrijft een medisch studente in de lezerscolumn onder 'Leren communiceren' over haar ervaring bij het oefenen in een slecht nieuwsgesprek. Een leuke illustratie bij het onderzoek.
.
19 Dec '07

DIABETES & DEPRESSIE

In NL hebben meer dan 600.000 mensen diabetes mellitus (suikerziekte, DM). Een onderzoek naar de invloed van depressies op de levensduur van diabetici. In de 'PROSPECT' studie werden 584 ouderen met een depressie gedurende 5 jaar gevolgd. Zij werden in 2 groepen verdeeld. De ene groep kreeg een 'standaard behandeling', volgens de richtlijnen, voor hun depressieve klachten. Het andere deel kreeg een intensief zorgprogramma: werd door een 'zorgmanager' begeleid naast medicatie en/of psychotherapie. De zorgmanagers checkten of patiënten hun medicatie adequaat innamen en gaven extra hulp (op divers gebied) als dat nodig was. Van de 584 ouderen leden er 123 (21%) eveneens aan DM. Na 5 jr waren in totaal 110 ouderen overleden. Van de niet-diabetici was 17% na 5 jr overleden. Dit percentage was gelijk in de groep met de standaard-depressie behandeling tov. de intensieve behandelvorm. In de groep patiënten met DM was in de groep met de standaardbehandeling 38% overleden. Van de intensief behandelden was 27% overleden. Diabetici bleken een 2 maal zo hoge kans op overlijden te hebben als ze niet goed behandelde depressieve klachten hadden (Diab care '07;30:3005-10)! De intensieve behandeling lijkt dus bij DM zeer de moeite waard. Enige aanwijzing over de reden dat het intensieve zorgprogramma een positief effect had op de diabetici, terwijl het bij de niet-diabetici geen extra baat gaf, biedt deze epidemiologische studie niet. Misschien houden patiënten met een depressie zich bijvoorbeeld minder goed aan hun dieet en medicatie voorschrift. De zorgmanager houdt dat in de gaten. Ook de positieve invloed van de aandacht op zich al (zie ouderen en eenzaamheid enige tijd terug), geeft onvoldoende verklaring aangezien er in de niet-diabetes groep geen verschil was. Heeft een depressie invloed op de metabole toestand van de DM patiënt (waardoor bijv. bloedsuiker-ontregeling, met alle gevolgen van dien? Denk aan de HPA-as! Of een interactie tussen de eerder besproken immunologische (cytokines!) afwijkingen. Ook andere interacties, bijvoorbeeld op hart- en bloedvaten, zijn plausibel. En - zal de bevinding ook voor andere ziektes opgaan? Wordt vast vervolgd.
Recent ook over ouderen: bebrilde bejaarden & ouder, eenzaam & depressief.
.
18 Dec '07

SLOW MOTION?

Frequent vertellen mensen na een traumatische gebeurtenis dat ze zich het moment zelf als in slow motion herinneren. Onderzoekers vroegen zich af of de slachtoffers daadwerkelijk op dat moment zelf een vertraagde tijdsbeleving hadden, of dat het slechts een herinnering is. Ze lieten vrijwilligers een vrije val maken in een vangnet. Ze sprongen van 31 meter hoogte. De wachtende vrijwilligers werd gevraagd om te kijken naar de anderen en met een stopwatch te meten hoe lang hun val duurde. Vervolgens werd ze gevraagd hoe lang ze dachten dat hun eigen val had geduurd. De meesten dachten dat hun eigen val langer had geduurd dan die van de anderen, gemiddeld dachten ze 36% langer. Ook gaven ze de vrijwilligers een apparaatje om de pols. Op het scherm van dit apparaatje zag je steeds nieuwe nummers opflitsen. De onderzoekers konden de opflitssnelheid van de nummers aanpassen. Ze stelden het apparaatje in op de snelste 'opflitstijd' die de vrijwilliger kon waarnemen. Ze gingen ervan uit dat als de vrijwilliger straks zou gaan springen en gedurende de val daadwerkelijk tijd langzamer zou ervaren, ze de heel snel opflitsende getallen heel makkelijk (want in slow motion) zouden kunnen lezen. Dit bleek echter niet zo te zijn. Geen slow motion ter plekke. 'Slechts' een herinnering … (PloSONE '07)

Foto: P. Donker Duyvis

.

16 Dec '07

STUDENT & STRESS (I)

In de huidige geneeskunde opleiding wordt er veel aandacht besteed aan het al vroeg in de opleiding trainen van klinische vaardigheden. Op zich zou dat voor deze jonge groep gemotiveerde mensen een uitdaging moeten zijn. Levert het ook stress op, dat trainen in een veilige setting? Het Nivel, nu ism het UMC Utrecht onderzocht 57 2e jaars geneeskunde studenten die 'slecht-nieuwsgesprekken' oefenden. Ze maten hun bloeddruk en hartslag en bepaalden cortisol in hun speeksel (stresshormoon!). Ook legden ze met vragenlijsten hun mate van psychische stress vast. Dit deden ze op een rustdag en op de dagen van de training in slecht-nieuwsgesprekken. Zowel voor als tijdens de gesprekken bleek er sprake van een significant verhoogd stressniveau. Nadat het gesprek had plaats gevonden, verdween het psychisch angstgevoel bij de studenten. Ook daalde hun hartslag en bloeddruk weer tot rust-waarden. De concentratie cortsisol bleef de rest van de dag echter wel verhoogd. De mate van stress bij de studenten bleek geen effect te hebben op hoe het gesprek verliep – de kwaliteit werd dus niet door angst beïnvloed. Opmerkelijk was dat hoe meer de studenten de oefen-patiënt gedurende het gesprek aankeken, hoe hoger het stressniveau was na afloop. De onderzoekers denken dat non-verbale communicatie (aankijken) een hoge mate van alertheid vereist en dat dat het stressniveau verhoogt. Ik kan me voorstellen dat het oog-contact hebben met de (oefen) patiënt, voor de student ook nog beangstigend is. De studenten die het vriendelijkst en het meest betrokken waren, bleken beter in staat om adequaat hun gesprek te structureren, emoties te hanteren en informatie te geven. En … wat gunstig voor de (aanstaande) arts zelf is: hoe vriendelijker ze de patiënt hadden benaderd, hoe sneller hun hartslag weer richting een normaal niveau kwam! (Psychoneuroend ’07;32:943-50) De vroege praktijk-trainingen geven meer stress dan ik had verwacht. Wat te doen? In ieder geval: je moet aardig zijn voor de (oefen) patiënt = ook goed voor je eigen hart. En misschien … mediteren? Of geloven in jezelf?
Ook van het Nivel: huisarts & stress
Eerder: Medische studenten & keuzes
Studenten - ook gewoon mensen
.
15 Dec '07

HUISARTS & STRESS

Het 'Nivel', meldt de resultaten van hun onderzoek onder huisartsen, n.a.v. 1417 video-opnames van huisarts-patiënt gesprekken. Een aantal patiënten had voorafgaand aan het spreekuur-bezoek aangegeven dat zij dacht dat de oorzaak van hun lichamelijke klacht wel eens psychisch zou kunnen zijn. Bij 32% hiervan kwam dit ook in het gesprek ter sprake - 23% kaartte het zelf aan en 9% toen de huisarts ernaar vroeg. Patiënten zeiden achteraf dat ze niets over hun stress hadden gezegd omdat ze dachten dat de huisarts geen tijd voor ze zou hebben, of omdat ze vonden dat hij er toch niks aan kon doen en ze het zelf maar moesten oplossen. Echter, 45% ook omdat ze zich ervoor schaamden. Het is begrijpelijk dat in zo’n 1e bezoek, de huisarts zich vooral richt op de lichamelijke toestand vd patiënt. Hij wil uiteraard allereerst een lichamelijke oorzaak voor de klacht uitsluiten. Bij de vervolgafspraak werd echter vrijwel even weinig over stress gesproken als bij het eerste contact. Aanbevolen wordt dan ook om in nascholing aandacht te besteden aan het herkennen en exploreren van en adequaat reageren op psychosociale signalen. Maar in een drukke huisartspraktijk, met een diversiteit aan problemen, blijft het makkelijker gezegd dan gedaan. In een aantal huisartspraktijken wordt gewerkt met mensen uit de GGZ, die het spreekuur ondersteunen, bijvoorbeeld met een eigen spreekuur of consultatieve functie. Door dit op nog bredere schaal in te voeren, en patiënten zelf ook vertrouwd met deze ondersteuning te maken, kunnen wellicht mensen sneller geholpen worden.
Ook van het Nivel: student & stress
.
15 Dec '07

LEONARD FREED

Mocht je in Den Haag komen - ga kijken: nog t/m 13 jan.'08 in het Fotomuseum Den Haag. De meest omvangrijke tentoonstelling ooit van het werk van fotograaf Leonard Freed (1929-2006). Hij richtte zich journalistiek op thema' s als oorlog, revolutie, ongeluk en armoede. Anderzijds ook op dagelijkse situaties, vriendschap, liefde en het mysterie van geboorte en dood. Freed publiceerde meer dan duizend foto's in internationale tijdschriften en kranten, zoals Der Spiegel, Der Stern, London Sunday Times, l’Express en Libération. Echt prachtig. Begrijpelijk dat veel van zijn opnames iconen van de fotografiegeschiedenis zijn geworden.

14 Dec. '07

BODY DISMORPHIC DISORDER & FOTOSHOPPEN

Er is veel aandacht voor de invloed van 'fotoshoppen' op hoe we naar ons eigen uiterlijk kijken. Body Dismorphic Disorder (BDD) wordt in NL ook 'morfodysforie' genoemd. Hieronder wordt een stoornis in de lichaamsbeleving verstaan: een obsessie met de gedachte dat er aan het uiterlijk iets afwijkends is. In werkelijkheid ziet de patiënt er 'normaal' uit. Meestal gaat het om een onderdeel v.h. gezicht, maar het kan ook over een ander deel van het lichaam gaan. Deze fixatie op het uiterlijk houdt de patiënt zo bezig dat zijn hele leven erdoor beïnvloed en belemmerd wordt. Hij lijdt er enorm onder, verdriet, angst, onzekerheid. Mogelijk komt het bij ongeveer 1-2% vd bevolking voor. Vaak gaan deze patiënten niet naar de GGZ, maar bijv. naar een plastisch chirurg, met de vraag of de door hun vermeende lichamelijke afwijking kan worden veranderd. Er is weinig bekend over hoe deze stoornis ontstaat. Er wordt gedacht dat het belang wat onze samenleving aan het uiterlijk hecht (schoonheidsidealen) een rol speelt. Maar dat lijkt onvoldoende verklaring: we worden er immers allen aan blootgesteld en velen van ons worden er onzeker van. Maar we ontwikkelen niet allemaal BDD. Opvallend is dat BDD vaak in families voorkomt. Nu is er een interessante publicatie: een biologische component zou een sterke rol kunnen spelen. Onderzoekers van de UCLA maakten een fMRI scan bij 12 patiënten met BDD en een controlegroep, terwijl ze ze foto's van gezichten toonden. Het ging om 3 soorten foto’s: een normale foto, een foto die flink was gefotoshopt (wazig gemaakt: waarbij details als sproetjes, rimpels enzo wegvallen - de term 'fotogeshopt' is, als ik het voorbeeldplaatje zo bekijk nog zwak uitgedrukt...) en een foto waarop specifieke kenmerken juist sterk naar voren kwamen. Patiënten met BDD bleken een verhoogde activiteit vd linker hersenhelft te hebben, mn de prefrontale en temporale hersenkwab. Deze gebieden worden normaliter actiever bij detail-onderzoek. Bij de controle personen werden deze gebieden dan ook actief als de foto met scherpe contrasten (details) werd getoond. Bij de BDD patiënten waren deze hersengebieden echter bij het bekijken van alle foto's actief. Je kunt je voorstellen dat in het dagelijks leven, ze bij het bekijken van een gezicht altijd blijven focussen op details die ze eerder zijn opgevallen en dat ze die ook 'uitvergroot' zien. Ze kunnen gezichten als het waren niet als 1 geheel bekijken. Opmerkelijk is dat het dus niet alleen om foto's van hun eigen gezicht ging, maar ook om gezichten van anderen (Arch Gen Psych '07;64:1417-25). Een afwijkende hersenactiviteit dus bij patiënten met BDD. Wat dit veroorzaakt is nog niet duidelijk. Een genetische kwetsbaarheid? De UCLA gaat er verder mee. En wat aangaande de discussie rond fotoshoppen interessant is: gefotoshopt of niet: de patiënt met BDD heeft moeite met alle soorten foto's.
Ook bijv over uiterlijk : 'Sexy Clip helpt niet', of 'Aantrekkingskracht', of 'What women want (II)'.
.
13 Dec '07

BOTMASSA & DEPRESSIE

89 vrouwen met een ernstige depressieve stoornis, die nog niet in de menopauze (= de 'overgang') waren, werden gedurende plm 2 jaar gevolgd. Ze werden vergeleken met 44 niet-depressieve vrouwen. Bij aanvang van de studie werd de botdichtheid van de rug, heup en onderarm vastgelegd. Aan het eind vd periode werd weer een scan gemaakt. Vrouwen met een depressie bleken een significant sterkere afname te hebben van de botdichtheid (= osteoporose), vergeleken met gezonde controles, mn. bij de heup en onderrug. De afname van mineraal-dichtheid is vergelijkbaar met vrouwen van deze leeftijd die roken of die heel weinig calcium tot zich nemen. De afgelopen jaren zijn er meer studies verschenen over de toename van osteopose bij vrouwen die wèl in de overgang zijn en depressief (zie bijv J Am Geriatr Soc. '07;55:824-31). Voorts zijn berichten verschenen over de mogelijke rol van antidepressiva bij de osteoporose. In onderzoeken lijken bij ouderen mn. de SSRI’s een mogelijke rol te spelen (zie bijv Arch Intern Med. '07;167:1240-5). Bij de groep jonge vrouwen in deze studie echter, bleek er geen relatie tussen het gebruik van antidepressiva en osteoporose. Bij een aantal vrouwen hebben de onderzoekers ook de concentratie cytokines gemeten. Er bleek bij de vrouwen met een depressie sprake van een toename van ontstekings bevorderende en een afname van ontstekingsremmende cytokines. Heeft dat een verband met de afgenomen botdichtheid? (Arch Intern Med '07;167:2329-36). Van één van de cytokines, IL-6, is in ieder geval bekend dat hij botafbraak bevordert. Iets met de cytokines moeten we dus wellicht. Daarop richt wel meer onderzoek zich – ook onderzoek naar de behandeling van depressies. Wat te doen voorlopig? Actief blijven. ... en misschien wel ... in de modder!

Ook over cytokines en ouderen: 'ouder alleen & depressief'

Cytokines en vermoeide meisjes: 'vermoeide meisjes'
.

12 Dec '07

NEUROGENESE LABSIMULATION

De afgelopen dagen heb ik wat geschreven over onderzoek rond neurogenese. Er loopt allerlei onderzoek en er zal nog heel wat over verhelderd worden. Steeds worden er in publicaties verwachtingsvolle uitspraken gedaan over de basis die de ontdekkingen kunnen gaan vormen voor behandelmogelijkheden in de toekomst. Hopelijk komen er ook daadwerkelijk klinisch bruikbare opties uit voort. Ook in onderwijs heeft neurogenese aandacht. In het LUMC heb ik met onderwijs te maken, dat is dan ook een aandachtspuntje voor me. Het is, ook ter inspiratie, interessant om te kijken hoe elders zo'n onderwerp wordt gebracht. Een leuk voorbeeld vind je op de website Wellesley.edu . Voor studenten zijn daar een drietal computer-labsimulatietestjes gezet om te illustreren hoe onderzoek naar neurogenese kan gaan: 'The objective of this simulation is for you to determine which factors influence neurogenesis. You will be provided with several animals and experimental manipulations that could change the rate of neurogenesis. You will be asked to formulate a hypothesis at the beginning of the experiment. At the end, you can determine whether or not that hypothesis is valid.' De site is ook voor buitenstaanders bereikbaar - dus je kan zelf ook een lab-simulatietest doen!

Zie ook: move it !

.

10 Dec '07

KALIRIN-7

En opnieuw een ontwikkeling rond Neurogenese .... we hebben wéér een stofje in het vizier: ... Kalirin-7. Al eerder waren berichten verschenen dat de concentratie van dit eiwit lager was in het brein van bijvoorbeeld patiënten met de ziekte van Alzheimer en schizofrenie. Nu melden onderzoekers in Science dat als je iets leert, er een toename van de concentratie kalirine ontstaat in de uitlopers van zenuwcellen waaraan zich de synapsen bevinden. Door het contact tussen deze uitlopers, tpv de synapsen, kunnen zenuwcellen onderling communiceren. Als je iets adequaat leert, moet de signaaloverdracht in dit gebied verbeteren en versterken. van het brein. Blijkbaar maakt kalirine dat de zenuwcellen en met name de synapsen zich ontwikkelen. Weer Neurogenese dus. Waarover je afgelopen dagen hier ook al las (Nerve Growth Factor bij training - move it! en neurogese zichtbaar). Ook kalirine zal zeker verder onderzocht worden, omdat het misschien openingen kan bieden voor onderzoek naar behandelopties van neurodegeneratieve aandoeningen (Neuron '07;56:640-56).

.

10 Dec '07

GROEIFACTOREN & DEPRESSIE -- MOVE IT!

Over de positieve effecten van hardlopen schreef ik eerder. Training heeft een positief effect op het herstel uit een depressie. Recent heeft collega Dr Shock ons hierover weer ge-updated. Bij ratjes is aangetoond dat training een stimulerend effect heeft op de neurogenese in de hippocampus. Zoals je gisteren in Club Confabula hebt kunnen lezen, is dit bij mensen nog niet in vivo zichtbaar gemaakt, maar zou het kunnen dat dit heel binnenkort wel gaat lukken. Wat bij de ratjes die hippocampus neuronen stimuleert, was onbekend.
Hieraan gekoppeld kunnen 2 experimenten van de Yale University onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen depressies weer een andere richting geven. Onderzoekers gaven een groep muisjes de mogelijkheid in hun hokje te rennen op een looprad, terwijl een tweede groep geen mogelijkheid om te sporten kreeg. Bij de muisjes met een looprad bleek er sprake van een verhoogde expressie van een aantal genen in de hippocampus. Een van deze genen was het gen dat codeert voor 'Nerve Growth Factor'. De naam zegt het al: een stofje dat de neurogenese (groei van zenuwen - een groeifactor dus) stimuleert. De onderzoekers hebben vervolgens zowel muisjes als ratjes een synthetische vorm van Nerve Growth Factor toegediend. Bij beide verminderde de toediening van deze stof gedrag dat geassocieerd wordt met een depressie (Nat Med '07;13:1476-82). We krijgen frequent onderzoeksresultaten aangaande stofjes die toe- danwel afnemen bij psychiatrische stoornissen. Hieruit zullen vast op termijn nieuwe medicamenteuze opties voortkomen. In dit onderzoek gaat het mn om de associatie tussen Nerve Growth factor en beweging.

Het relatief eenvoudige advies: blijf in ieder geval in BEWEGING!

.

9 Dec '07

NEUROGENESE ZICHTBAAR

Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar neurogenese. Vroeger werd gedacht dat bij mensen beschadigingen van zenuwen en mn in het brein, niet meer konden herstellen. De afgelopen 30 jaar kwamen er toenemend aanwijzingen dat zenuwcellen in het brein ook op volwassen leeftijd nog kunnen ontstaan, herstellen, groeien en ontwikkelen. Met name wordt de aandacht bij onderzoek gericht op neurale stamcellen en progenitorcellen. Zij vormen waarschijnlijk de basis voor de neurogenese. Amerikaanse onderzoekers melden nu de ontdekking van een nieuwe marker om deze cellen zichtbaar te maken. Op zich waren er wel methodes hiervoor, maar dit is de eerste methode die het mogelijk maakt de cellen te observeren bij mensen en in vivo (dwz in het levende lichaam). Door het brein te scannen mbv magnetic resonance spectroscopy (MRS), kan de biomarker waarschijnlijk plekken waar neurogenese in het brein plaats vindt, aantonen en kan je het beloop volgen. De onderzoekers hebben nu neurogenese in beeld gebracht in de hippocampus van mensen tussen de 8 en 35 jaar. Hierbij zagen ze meer neurogenese bij de jongeren (een brein in ontwikkeling dus) dan bij de ouderen. Je las hier al eerder dat bijvoorbeeld wordt verondersteld dat neurogenese in de hippocampus kan worden bevorderd door hardlopen. Dit is bij ratjes aangetoond. Deze methode zou het mogelijk maken dit bij mensen in vivo te onderzoeken.
Een belangrijke vondst, die mogelijk ingezet kan gaan worden bij het volgen van patiënten met bijv. een hersentumor of herseninfarct. Maar ook is het belangrijk voor onderzoek naar diverse neurodegeneratieve ziekten als de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Multiple Sclerosis. Bij deze ziektebeelden wordt heel veel onderzoek gedaan naar mogelijkheden om zenuwcelafbraak te stoppen danwel te vertragen, en naar mogelijkheden voor herstel. Maar ook naar andere psychiatrische ziektebeelden. Eerder las je wellicht hier over veranderingen in het brein bij patiënten met schizofrenie. Met deze methode zou dergelijk onderzoek interessant vervolg kunnen krijgen (Science '07;318:980-5).
.
8 Dec '07