ONRIJPE PUBERS

De Universiteit Leiden gaat voor de Academische Jaarprijs '08 met het voorstel 'Puberende Hersenen' van het 'Leiden Institute for Brain and Cognition' (LIBC). Het imago van jongeren is weinig positief: coma-drinken, experimenteren met drugs, verkeersrisico's, spijbelen, vandalisme en kleine criminaliteit – "wat een onvolwassen gedrag". Televisieprogramma’s die voorzien in de behoefte aan spanning en sensatie ('Jackass', 'Try before you die', etc) zijn ook nog eens heel populair onder deze losgeslagen wezens. Waarom? Het LIBC heeft zo’n 200 jongeren tussen de 8 en 25 jr onderzocht met fMRI scans. Gedurende de scan werden testjes gedaan, gericht op leren, risicogedrag en sociale interacties. De scan geregistreerde intussen wel deel vh brein gedurende de testjes actiever werd. Hieruit kwam naar voren dat de dorsolaterale prefrontale cortex bij jongeren onvoldoende actief was. Het gebied is in deze leeftijdsgroep blijkbaar nog in ontwikkeling. Juist dit hersengebied is belangrijk voor rationeel gedrag (plannen, organiseren, beslissen) en stuurt ons bij het maken van overwogen keuzes. Dit kan verklaren waarom jongeren vaak impulsieve en risicovolle keuzes maken: de 'rationele' dorsolaterale prefrontale cortex heeft onvoldoende overwicht over meer emotionele delen van het brein. Deze emotionele gebieden zijn vroeger in de ontwikkeling van het brein gerijpt. Jarenlang werd gedacht dat het brein rond het 6e jaar zo’n beetje uitgegroeid was, aangezien het dan qua omvang ongeveer even groot is als bij volwassenen. Maar groot betekent nog niet altijd 'rijp'. Terwijl hormonen lange tijd verantwoordelijk werden gehouden voor pubergedrag, wordt nu gedacht dat deze gebrekkige communicatie tussen de onrijpe rationele en rijpere emotionele hersenengebieden de oorzaak is. Maar goed, hormonen of bleu-brein, onredelijk pubergedrag blijft irritant… Hoe attackeer je dat? Don't punish: wat ook uit het onderzoek naar voren kwam, is dat jongeren zeer gevoelig zijn voor het beloond worden voor bepaald gedrag en dat straffen ze minder raakt. Tenzij dit door leeftijdgenoten wordt gedaan!
De risico’s en mogelijkheden van het jongerenbrein zijn nog onvoldoende bekend. Het doel van het voorgestelde programma is om de (on)mogelijkheden van het jongerenbrein breed onder de aandacht te krijgen. De onderzoekers zouden een televisieprogramma willen maken, waarin jongeren strijden tegen hun ouders op uiteenlopende onderdelen (wie durft een kakkerlak in te slikken of te bungeejumpen? Wie lost de wiskundevergelijking sneller op, reageert sneller, kan verder vooruitdenken? Wie kan gevoelens beter interpreteren?). Steeds kan worden toegelicht waarom jongeren sommige dingen beter of minder goed kunnen en welke hersengebieden belangrijk zijn voor verschillende vaardigheden. In aanvulling op het TV-programma willen de onderzoekers een informatieve DVD en een website maken, met onder meer testjes om thuis te doen. Meer informatie over deelname aan onderzoeken vind je op 'Hersenen-in-Actie'.
Maar ... hoe zit het dan met die beschaafde baby’s ?

27 Jan '08