DYMPHNA

15 mei is de naamdag van de heilige Dymphna. Zij is 'de patrones van geesteszieken' en 'beschermheilige tegen epilepsie en krankzinnigheid'.

In de 13e eeuw schrijft Pierre, een kanunnik aan de kerk van Saint-Aubert te Cambrai onder Bisshop Guy I van Laon (1238-1247) haar Vita. Hierin verhaalt hij over Dymphna’s jeugd in de 7e eeuw, haar vader de heidense Ierse koning Damon, haar moeder van christelijke afkomst. Zij overlijdt op jonge leeftijd. Damon wilde daarna met Dymphna trouwen. Dymphna vluchtte hierop naar België. Ze leefde in Vlaanderen, in het dorp Geel, en hielp de armen. Na een aantal jaar vond haar vader haar. Toen zij wederom weigerde met hem te trouwen, onthoofdde hij haar.

Haar lichaam werd begraven in Geel. Bij haar graf deden zich genezingen voor, met name van mensen met psychische/psychiatrische aandoeningen ('geesteszieken'). Hierop kwam een stroom van pelgrimages naar Geel op gang. De inwoners van Geel vingen de pelgrims op en verzorgden ze. Uit deze activiteit is de zogenaamde 'Geelse gezinsverpleging' ontstaan. De opvang werd georganiseerd door geestelijken en families die rond de Sint-Dymphnakerk woonden. In Geel is de Sint-Dymphnakerk, waar zich het graf en de relikwieën van de Heilige Dympna bevinden, nog steeds te bezoeken.
Uit heel België lieten naasten van patiënten met een psychiatrische aandoeningen hun familielid een periode in Geel doorbrengen. Soms zelfs definitief. Toentertijd werd de begeleiding en behandeling in een religieus kader geplaatst ('boetedoening' etc). Vanaf de 18e eeuw werden mensen ook rechtstreeks bij families, zonder kerkelijke tussenkomst, geplaatst. Pas in de 19e eeuw werd er ook een huis gebouwd om patiënten buiten een gezinssituatie op te vangen. In 1835 woonden er in Geel zo’n 700 patiënten. dat was al een fors aantal, maar de gezinsopvang van Geel werd in die periode in België steeds bekender. Er werden dan ook steeds meer mensen naar Geel overgebracht.

Gezinsopvang gaf & geeft de mogelijkheid mensen 'gezonde prikkels en contacten' te bieden en gewoon in de maatschappij mee te laten draaien. Een prachtige, bewonderenswaardige situatie! In 1935 verbleven er in Geel zo’n 3.736 patiënten. Inmiddels is het aantal patiënten in gezinsopvang gedaald, maar er verblijven nog steeds veel patiënten in gezinnen. Daarnaast bevindt zich in Geel een groot psychiatrisch centrum. Geel heeft door deze historie de titel 'Barmhartige Stede' gekregen.

Eerder hier over België, maar dan in Gent: Het Psychiatrie Museum, Dr Guislain.
.

14 mei '08