MINDFULNESS

Ihkv de 'Week vd Psychiatrie' zouden we het over 'alternatieve opties' hebben. Of 'Mindfulness' het stempel 'alternatief' verdient, hangt van je definitie van 'alternatief' af. Maar goed, hij staat in het lijstje vd werkgroep - nu, dit is een voorbeeld van een 'alternatief' waar ik in ieder geval een goed gevoel over heb! De kern ervan is om te leren om in het 'hier en nu' te zijn en je niet te laten beheersen door gedachten die (negatieve) ruis veroorzaken bij het moment van NU. En ook niet door gevoelens als pijn, verdriet, boosheid etc die je uit het verleden of vooruitkijkend naar de toekomst, meesleept. Het gaat om een vorm van aandachttraining - trainen om je bewust te zijn van alles wat zich hier en nu voordoet. Een vorm van mediatie dus.

Je herkent het wel. Je eet iets lekkers, maar geniet er niet bewust van, omdat je alweer zit te denken aan wat je straks allemaal moet doen. En opeens is het schaaltje leeg. Je praat met iemand en dwaalt af, denkend aan wat voor meubels er in de kamer staan, wat een mooie schoenen je gesprekspartner aan heeft, waarom hij niet heeft gevraagd of je naar de kapper geweest bent, de boodschappen lijst van straks, je studieverplichtingen vanavond. Je aandacht zit ergens anders. Weer zit je niet echt in het moment. Mooi voorbeeld ook gericht op studenten: als je tentamen doet, kan je ook in zo’n gedachtespiraal terecht komen. In plaats van je puur te concentreren op de vragen en de antwoorden, die op dat moment alle aandacht verdienen, verschuift de aandacht naar de week ervoor: “Had ik het maar beter geleerd” en na erna "Volgend blok pak ik het anders aan"; erger nog: "als ik zak, is het allemaal niet meer te overzien", "psychiatrie is een @#$-vak", en zelfs "die ^%$#* trut van een blokcoördinator" (even mezelf in deze sage betrekken). Daardoor heen allerlei zelfverwijten natuurlijk "wat ben ik toch een sukkel", "anderen doen het veel beter", "ik ben niet geschikt voor deze studie". Allemaal ruis, wat het benodigde denkproces hindert. En wat niet helpt om je je goed (of op z’n minst neutraal) te laten voelen. Kortom, het hindert je in het hier en nu, de taak die je jezelf op dat moment eigenlijk hebt gesteld: het tentamen maken. Dat zou je allemaal 'mindlessness' kunnen noemen.

Het klinkt heel logisch. Maar in de praktijk doen we het allemaal. En doen we onszelf ermee tekort. En het veranderen, is makkelijker gezegd dan gedaan. Als je dit interessant vindt, kan je op een site van R.Topman, één vd studentenpsychologen vh LUMC er meer over lezen. Hij biedt ook een aantal links voor verdere info. Interessant zijn oefeningen voor 'aandachttraining' van B. Heddes.

En een videoclip van de grondlegger van mindfulness, de Amerikaanse prof Jon Kabat Zinn (klik hier voor de clip) over Mindfulness. Het gaat hierbij om lichaamsverkenning en zitmeditatie als kennismaking met deze meditatie. Bij lichaamsverkenning gaat het om bewust systematisch meer aandacht te krijgen voor de sensaties in je lichaam - leren opmerken, observeren en daarna weer loslaten en verder gaan. Hoe vaak realiseer je je niet pas veel te laat dat je moe was? Of honger had? Maar gewoon te lang doorliep? Als tweede, de zitmeditatie. Daarbij leer je als het ware om alles wat zich maar aandient, te observeren. Enfin. Vanuit mindfulness komt dan 'mindfulness based therapy'. Je kunt je wel voorstellen hoe dat er in grote lijn uitziet. Zoals ik als zei, dit is een voorbeeld van een 'alternatieve optie' waar ik niets vaags aan vind. En waarvan ik oprecht kan zeggen dat een ieder er beter van kan worden. En waarvan inmiddels steeds meer aanwijzingen komen dat het bij patiënten met psychiatrische aandoeningen van meerwaarde kan zijn. Prof Anne Speckens doet in Nijmegen bijv onderzoek naar de rol van mindfulness bij het voorkómen van een depressie (infofolder zie hier). Hier kan je een interview met haar beluisteren.
.

31 Mrt '08