DEEP BRAIN STIMULATION & GEHEUGEN

Vorig jaar hadden we het een paar keer over deep brain stimulation (DBS). Onder andere over het effect van DBS bij depressies, over het resultaat bij een patiënt in een subcomateuze toestand en over DBS bij dwanghandelingen. Ook bij de ziekte van Parkinson wordt DBS ingezet. Intussen loopt er wereldwijd onderzoek naar DBS. Een Canadees team onderzocht het effect van DBS bij een patiënt met ernstig overgewicht, in de hoop dat hiermee het dwangmatige eetgedrag onder controle zou komen. Ze implanteerden de elektrodes in de hypothalamus van de patiënt. Het is bekend dat de eetlust wordt gereguleerd in de hypothalamus (wij hebben het daar ook wel eens over gehad, maar ik weet niet zo snel in welk van onze inmiddels bijna 300 chit chats). Operatieve ingrepen in dat gebied blijken een verminderde eetlust als gevolg te kunnen hebben. Met 2 elektrodes werd bilateraal de ventrale hypothalamus gestimuleerd. Gedurende het zoeken naar de juiste elektrische stimulatie bleek onverwacht dat de patiënt gedetailleerde autobiografische herinneringen kreeg. Hij herinnerde zich hoe hij rond zijn 20e in een park was met vrienden en hoe hij onder de mensen zijn toenmalige vriendin zag. Hij zag de scène alsof hij er zelf in stond (hij zag zichzelf dus niet) Hoe sterker de stimulus (van 3 naar 5 Volt), hoe meer details en hoe levendiger de herinnering. Vervolgens is het team op de hypothalamus gerichte testen naar zijn geheugen gaan doen. Bijvoorbeeld een test waarbij hij woorden moest herkennen tussen diverse andere woorden. Met DBS herkende hij bijvoorbeeld 70% van de te herinneren woorden, zonder DBS 43%. Ook op meer algemene (verbale en associatieve) testen scoorde hij beter. Ook bij herhaling van de testen (dubbelblind, om te voorkomen dat ofwel de patiënt, ofwel de onderzoekers bevooroordeeld waren), bleef de verbetering van het geheugen gedurende de stimulatie. Een jaar later was het nog steeds aan de orde. Bij het maken van een encephalogram (EEG, hersenfilmpje), bleek dat het prikkelen van de hypothalamus gebieden in de temporaal kwabben van het brein stimuleerden. Helaas was het effect op de eetlust niet wat het team had verwacht: de man at door (Ann Neurol '08;29:119-23). Of wakkerde de herbeleving van de gezonde buitenlucht in het park en zijn vriendin zijn eetlust juist aan.. Enfin. Er ligt dus een rol voor het limbisch systeem bij geheugenverbetering. Deze (toevals)bevinding biedt wel weer nieuwe openingen voor onderzoek naar de diverse neurologische ziekten waarbij geheugenstoornissen een rol spelen. Er loopt (zo lees je frequent in Club Confabula) veel onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. DBS kan hier wellicht ook een rol bij gaan spelen. Een hoopvolle ontwikkeling. Maar er zal nog veel onderzoek naar moeten worden gedaan voor het zo ver is. Een bizarre gedachte is een science fiction-achtig parallel traject: van een soort cosmetische neurochirurgie... toepassen DBS voor het behalen van betere studieresultaten? Grappig om over te confabuleren. Maar laten we hopen dat het nooit zo ver komt.

4 Feb '08